8,3 տոկոս գնաճն էլ ավելի է խորացնելու աղքատությունը

Վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված տվյալների համաձայն՝ 2022 թվականի հունվար-հուլիս ամիսներին գրանցվել է բարձր՝ 8,3 տոկոսանոց գնաճ, այսինքն՝ հունվար-հունիսի համեմատ գնաճն ավելացել է 0,2 տոկոսով։ 2022 թվականի հուլիսին 2021-ի հուլիսի համեմատ գնաճը կազմել է 9,3 տոկոս․ վերջին 10 տարիների ընթացքում նման բարձր գնաճ չի արձանագրվել։Ուշագրավ է, որ հուլիսին հունիսի համեմատ արձանագրվել է 1,4 տոկոս անկում, որը սննդամթերքի գների սեզոնային գործոնով է պայմանավորված։

Այնուամենայնիվ շարունակում է մտահոգիչ մնալ սննդամթերքի գնաճը, որ հունվար-հուլիսին կազմում է 13,7 տոկոս, որից տուժում են հատկապես սոցիալապես խոցելի խմբերը՝ թոշակառուները, նպաստառուները և բազմազավակ ընտանիքները, քանի որ նրանք իրենց եկամտի զգալի մասը ծախսում են սննդամթերք ձեռք բերելու ուղղությամբ, և պատահական չէ, որ ՄԱԿ-ի ուսումնասիրության համաձայն՝ այս տարվա ընթացքում Հայաստանում 80000-ով ավելացել են թերսնված մարդկանց թիվը։

Օրինակ՝ հուլիսին հացաբուլկեղենը և ձավարեղենը թանկացել են 20,6տոկոսով։ Այն դեպքում, երբ մարդկանց թոշակները և նպաստները մնացել են նույնը։ Միաժամանակ 2022 թվականի հուլիսին 2021 թվականի հուլիսի համեմատ գրանցվել է ալյուրի՝ 18 տոկոս գնաճ, իսկ այդ ընթացքում հացը թանկացել է 21,2 տոկոսով, մակարոնեղենը՝ 31,3 տոկոսով։

Մրցակցության հանձնաժողովի շարունակվող անգործության պատճառով՝ շաքարավազի շուկան շարունակում է աչքի ընկնել իր մենաշնորհության բարձր մակարդակով, մասնավորապես՝ շաքարի և շաքարավազի ապրանքախմբում 2022 թվականի հուլիսին 2021 թվականի հուլիսի համեմատ արձանագրվել է 7,5 տոկոս գնաճ։

Անշուշտ, կանխատեսելի էր, որ տնտեսական պատժամիջոցների պատերազմը և լոգիստիկ խնդիրները մեծ ցնցումներ են առաջացնելու համաշխարհային պարենի շուկայում, ինչի հետևանքում կտրուկ թանկանալու են նաև Հայաստան ներկրվող մի շարք սննդամթերքների գները, մասնավորապես՝ հնդկացորենի, բրնձի և լոբու գները 2022 թվականի հուլիսին 2021 թվականի հուլիսի համեմատ աճել են28,6, 12,7 և 3,2 տոլոսով։ Հատկանշական է, որ ներկրվող ապրանքների գներն աճել են դրամի մոտ 20 տոկոսով արժևորման պայմաններում։ Այսինքն՝ կենտրոնական բանկը, մեծ վնաս հասցնելով արտահանողներին, չի կարողանում գնաճը պահել 4 տոկոսի սահմանում։ Արտերկրից տրանսֆերտներ ստացող ընտանիքների վիճակը շարունակում է էլ ավելի վատթարանալ․ ստացվում է, որ ապրանքների գներն աճել են, իսկ իրենց դրամի վերածած եկամուտները՝ 20 տոկոսով նվազել։

Անշուշտ, Հայաստանի շուկայում գնաճը չի կարող բացատրվել միայն արտաքին գործոններով, քանի որ 2022 թվականի առաջին կիսամյակի ընթացքում Հայաստանի գյուղատնտեսության ոլորտի 5,5 տոկոսանոց անկումն էլ ավելի է խորացրել գնաճային իրավիճակը, այդ թվում՝ անասնապահության ոլորտի շարունակվող անկումը հանգեցրել է մսի և կաթնամթերքի գների կտրուկ աճի, օրինակ՝ 2022թ թվականի հուլիսին անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ հանրապետությունում տավարի և խոզի մսերի գներն աճել են 20 և 7,1 տոկոսով, իսկ պանրի գինը թանկացել է 26,2 տոկոսով, կարագինը՝ 2,5 տոկոսով։

Միևնույն ժամանակ Հայաստանի բուսաբուծության ոլորտի անկումը, մթերման խնդիրները և պարարտանյութերի թանկացումը նպաստելենաննախադեպ բարձր գնաճի բանջարեղենի և մրգի շուկայում։ Մասնավորապես՝կանաչեղենի գինը թանկացել է36,8 տոկոսով, լոլիկինը՝ 69,8 տոկոսով, սմբուկինը՝ 86 տոկոսով, սխտորինը՝16,1 տոկոսով, կարտոֆիլինը՝7,2 տոկոսով, սունկինը՝ 16,8 տոկոսով, պղպեղինը՝ 11,8 տոկոսով և այլն։

Անշուշտ, մարդկանց համար էական բեռ է հանդիսացել նաև բնակչությանը մատուցված ծառայությունների(ջուր, գազ, էլեկտրաէներգիա և այլն) ոլորտում արձանագրված գնաճը, մասնավորապես՝ 2022 թվականի հուլիսին 2021 թվականի հուլիսի համեմատ սակագներն աճել են 5.7 տոկոսով։

Հատկանշական է, որ նույնիսկ թուրքական ապրանքների ներկրման արգելքի դադարեցման պայմաններում այս տարվա ընթացքում երկնիշ գնաճ են գրանցել հագուստը և կոշիկը, համապատասխանաբար՝ 11,2 և 10,5 տոկոս։

Հայաստանի ներքին գնաճի վրա էական ազդեցություն է թողնում էներգակիրների գների շարունակվող գնաճը, մասնավորապես՝ 2022 թվականի հուլիսին 2021 թվականի հուլիսի համեմատ բենզինի և դիզելային վառելիքի գներն աճել են 11.6 և 43.2 տոկոսով, իսկ 2021 թվականի դեկտեմբերի համեմատ` 2.9 և 32.8 տոկոսով:

Ամփոփելով՝ պետք է արձանագրել, որ Հայաստանի շարունակվող գնաճըէլ ավելի է վատթարացնում սոցիալապես խոցելի խմբերի կենսամակարդակը։ Կառավարության ուշացած և աննշան սոցիալական օգնությունները չեն կարողանալու շտկել իրավիճակը, հետևաբար, հետևաբար, էլ ավելի է խորանալու աղքատությունը։