Հայաստանն ու Ադրբեջանը ղարաբաղյան հարցի լուծում են պատրաստում. ամեն ինչ գնում է խաղաղության կամ պատերազմի
Ռուսական «lenta.ru» կայքը ծավալուն անդրադարձ է կատարել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացին, մասնավորապես՝ ՀՀ-ում տեղի ունեցած իշխանափոխությունից հետո այս հարցում նկատվող ակտիվությանը:
Հոդվածագիր Էլեն Բաբայանը նշում է, որ Երևանն ու Բաքուն ԼՂ ճակատագրի հարցով գաղտնի բանակցություններ են սկսել: Ներկայացնելով բազմամյա հակամարտության պատմությունը՝ հեղինակը նկատում է, որ վերջին շրջանում շփման գծում համեմատաբար հանգիստ իրավիճակ է, իսկ կողմերի ագրեսիվ հռետորաբանությունն ավելի մեղմ է դարձել:
«Չի բացառվում, որ կողմերից մեկը համոզիչ փաստարկներ ունի, կամ էլ ինչ-որ մեկը որոշել է զիջումների գնալ: Իսկ միգուցե կողմերը վերջապես հասունացել են մեկընդմիշտ հակամարտությանը լուծում տալու համար, քանի դեռ Կովկասում հերթական պատերազմը չի սկսվել»,-նշում է Բաբայանը՝ հաջորդիվ փորձելով հասկանալ, թե նման բարդ ու պայթյունավտանգ հարցում բանակցող կողմերը որ հարցում կարող են ընդհանուր հայտարարի գալ:
Հեղինակը գրում է, որ ՀՀ-ում իշխանափոխությունից ու երկրի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ հանդիպումից հետո, Բաքվի հայտարարությունների տոնն ու բովանդակությունը զգալի փոփոխություններ են կրել:
«Սակայն, թե ինչ է կատարվում բանակցային սեղանի շուրջ, կարելի է միայն ենթադրել: Այնուամենայնիվ, պարզից էլ պարզ է, որ փակ դռների հետևում ինչ-որ նոր բան է քննարկվում. մի բան, որը հետաքրքրել է երկու կողմին էլ ու ամենայն հավանականությամբ կարող է մոտեցնել հակամարտության հանգուցալուծումը: Անուղղակի նախանշանների վրա հիմնվելով՝ արդեն կարելի է որոշ ենթադրություններ անել: Դրանցից ամենակարևորը հետևյալն է. «Մադրիդյան սկզբունքները» հեռացված են օրակարգից, կամ էլ դրանք լրջորեն մշակվել են»,- շարունակում է Բաբայանը՝ բացատրելով «Մադրիդյան սկզբունքների» էությունը:
Հոդվածագիրը նշում է, որ նոր սկզբունքները, որոնցով առաջնորդվում են բանակցողները, մշակված են ոչ թե միջնորդների կողմից, այլ անմիջապես հակամարտության կողմերի:
Որպես գրվածի ապացույց՝ Բաբայանը ներկայացնում է ՀՀ արտգործնախարար Զոհրաբ Մնացականյանի հետևյալ հայտարարությունը. «Փարիզում և Դավոսում կայացած մեր հանդիպումները բավականին առարկայական էին: Այդ հանդիպումների հիման վրա մենք սկսում ենք միջնորդների հետ բանակցություններ»:
«Այլ կերպ ասած՝ Բաքուն և Երևանը նախաձեռնությունն իրենց ձեռքն են վերցրել, ինչը բանակցային գործընթացում խորհրդանշական պահ է: Բայց կա ևս մի հանգամանք, որը նույն բանն է վկայում: Նախորդ տարի Ալիևի հետ Դուշանբեում կայացած հանդիպումից հետո Փաշինյանը հայտարարեց, որ ինքը շփման մեջ է Բաքվի հետ: «Ադրբեջանի իշխանությունների հետ հուսալի օպերատիվ կապ է հաստատվել: Անհրաժեշտության դեպքում տեղեկությունը կես ժամվա ընթացքում կհասնի Ադրբեջանի նախագահին»,-հայտարարել էր ՀՀ վարչապետը՝ ընդգծելով, որ կապը երկկողմ է: Մինչդեռ նախկինում Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև այսպիսի կապ չի եղել, ու կողմերը շփվել են միայն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջոցով: Հավանաբար, երկու երկրներն ի վերջո հանգել են այն տեսակետին, որ միջնորդներին հարկավոր է ասպարեզից հեռացնել ու ամեն ինչ ինքնուրույն անել»,-ենթադրում է հեղինակը:
Վերադառանալով այն կարևոր հարցին, թե դռնփակ քննարկումների արդյունքում ինչ հանգուցալուծում կարող է ստանալ ղարաբաղյան հիմնախնդիրը՝ հոդվածագիրը նկատում է, որ հարցն այնքան զգայուն է թե՛ հայերի, թե՛ ադրբեջանցիների համար, որ լուծման տարբերակները խիստ սահմանափակ են, և նույնիսկ փոխադարձ զիջումների գաղափարը, որը բանակցային գործընթացի հիմնաքարն է, ենթարկվում է կոշտ քննադատության ու ընդունելի չէ երկու երկրում էլ:
Բաքվում չեն հոգնում կրկնել, որ ԼՂ անկախությունն անընդունելի է և որ բանակցությունների նպատակն Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության վերականգնումն է: Մինչդեռ Երևանում ոչ մի դեպքում չեն համաձայնի նրան, որ Ղարաբաղը կամ էլ դրա անվտանգության գոտին (ազատագրված շրջաններից 5-ը) ներառվեն Ադրբեջանի կազմում:
Բաբայանը նկատում է, որ ՀՀ ցանկացած իշխանություն, որն այդ մասին գեթ ակնարկով հանդես կգա, 24 ժամում կհեռացվի:
«Բանակցային գործընթացում դրական տեղաշարժերը կարող են նշանակել, որ ԼՂ անկախությունը, ինչպես նաև այն Ադրբեջանի կազմում ներառելը հանված են քննարկման օրակարգից: Բայց այս դեպքում տեսականորեն մնում է միայն մեկ հնարավոր տարբերակ՝ տարածքի համատեղ կառավարում՝ սահմանափակ կոնֆեդերացիայի կամ ընդհանուր էքսկլավի պես մի բան: Եվ եթե ենթադրենք, որ փոխադարձ հռետորաբանության հանկարծակի «մեղմումը» ուղիղ համեմատական է բանակցային օրակարգի նորարարություններին, ապա նման տարբերակը միանգամայն հավանական է»,- գրում է Բաբայանը՝ միևնույն ժամանակ խորհուրդ տալով չմոռանալ, որ դիվանագիտությունը միշտ էլ երկակի հատակ ունի, իսկ դա, իր հերթին, հղի է անսպասելի հետևանքներով:
Հեղինակի կարծիքով՝ «Խաղաղություն ես ուզում, պատրաստվիր պատերազմի» սկզբունքը շարունակում է արդիական մնալ:
«Եթե դիվանագիտական հարթակում խոսքն իսկապես էքսկլավի ստեղծման մասին է, ապա այստեղ կա երկու կարևոր պահ՝ արդյոք ՀՀ և Ադրբեջանի իշխանությունները կկարողանան լիարժեք փոխհամաձայնության գալ մանրուքներում և արդյոք երկու երկրների քաղաքացիները կկարողանան ընդունել իրենց համար միանգամայն նոր իրականաությունը»,-նշում է Բաբայանը:
Հեղինակն իր վերլուծությունը եզրափակել է այն մտքով, որ լավատեսությունը մեծ սպասումներ է ծնում, սակայն դրանք, իրենց հերթին, կարող են հանգեցնել մեծ հիասթափության:
«Հասկանալի է, որ վաղը հայերը չեն համաձայնի Ադրբեջանի պայմաններին, ինչպես և ադրբեջանցիները նրանց ողջունող քայլի չեն գնա: Հակամարտության լուծումը փոխզիջումների հարթության ու զիջման գնալու պատրաստակամության մեջ է: Կամ այդպես կլինի, կամ էլ վաղ, թե ուշ ղարաբաղյան լռությունը կպայթի նոր կռվով»,-եզրափակում է Բաբայանը:
Հավանաբար ԱԱԾ աշխատողները գտել իշխանությանը լոյալ քահանաների, իրենց են դիմել, ինձ չեն դիմել. Տեր Նշա...
Տարոն Մարգարյանը կգործուղվի Մոսկվա
44-օրյա պատերազմը սկսվել է երկու պատճառով․ Հայաստանի խորհրդարանի փոխնախագահ
Բագրատ Սրբազանի խափանման միջոցը փոխելու միջնորդություն է ներկայացվել
Սի Ծինփինը ներկայացրել է Չինաստանի դիրքորոշումը Ուկրաինայի հակամարտության խաղաղ կարգավորման վերաբերյ...
«Ձեր ուսանողը չեմ, որ ինձ հարցեր տաք», «Պարտավոր եք դրսևորել պատշաճ վարքագիծ, ավել բան մի՛ ասեք»
Զախարովան Կալլասին և Կոսին համեմատել է վամպիրների հետ՝ Երևանի հետ հարաբերությունների մասին հայտարարո...
«Հերյուրանք է». Գագիկ Բեգլարյանը՝ Ավինյանի համար ձայներ ապահովելու եւ փողերի լվացման մասին
Պոլսո Հայոց Պատրիարքը չի հստակեցնում՝ դե՞մ է Կաթողիկոսի հեռացման պահանջին, թե ոչ
Խիստ ծանր հիվանդություններից բացի բոլորը պետք է զորակոչվեն բանակ․ Գեղամ Նազարյան