Կորոնավիրուսը սնանկացնում է աշխարհը. որքա՞ն ստիպված կլինեն վճարել համաշխարհային տնտեսության վերականգնման համար. BBC
Կյանքը մոլորակի վրա կանգ է առել: Վերադարձը բնականոն վիճակին, եթե նույնիսկ հնարավոր է, ապա ավելի թանկ կնստի, քան բոլոր հետպատերազմյան ճգնաժամերի դեպքում: Վերջնական արդյունքը վիրուսը ցույց կտա ամիսներ անց, եթե ոչ՝ տարիներ, սակայն արդեն ներկա պահին Արևմուտքը կանխավճար է տալիս տնտեսության ապաքինման և վերականգնման համար, և այդ վճարը հաշվարկվում է տրիլիոն դոլարներով: Այս մասին գրում է BBC-ն՝ վերլուծելով աշխարհում տիրող իրավիճակը և կորոնավիրուսի տարածման տեմպերը:
Համավարակն Արևմուտքում դեռևս չի հասել գագաթնակետին, և դրա շարունակությունից կախված կլինի, թե որքան աղքատ են ապրելու մարդիկ: Մի շարք երկրներում կարանտինը շաբաթներ է, ինչ շարունակվում է, սակայն իշխանությունները նախազգուշացնում են, որ այս կամ այն ձևաչափով այն կարող է և կես տարի տևել:
Աղետի մոտավոր մասշատբները կարելի է գնահատել՝ հաշվի առնելով, թե որքան գումար են խոստանում ծախսել հարուստ երկրների իշխանությունները տնտեսության վերականգման համար այս սկզբնական փուլում: Խոսքը հսկայական, աննախադեպ և վախեցնող գումարների մասին է:
ԱՄՆ-ն հաստատել է 2 տրիլիոն դոլար արժողությամբ հակաճգնաժամային փաթեթը, Եվրոպան դեռևս կես տրիլիոն է հատկացրել, սակայն ավելին է պատրաստվում անել: Իսկ «Մեծ քսանյակի» երկրներն, ընդհանուր առմամբ, մարտի ավարտին արդեն խոստացել են 5 տրիլիոն դոլար ծախսել ներկայիս ճգնաժամի դեմ պայքարի համար: Դա համաշխարհային տնտեսության տարեկան ծավալի մոտ 6 %-ն է:
Ի տարբերություն նախորդ ճգնաժամերի՝ խոսքը կենտրոնական բանկերի կողմից նոր փողերի տպագրման մասին չէ, այլ արդեն առկա միջոցների և առանց այն էլ կրճատվող եկամուտների վերաբաշխման՝ առավել տոժածների օգտին: Այս կերպ ասած՝ աղքատանալու են բոլորը: Հաղթողներ չեն լինելու:
«Այժմ արդեն պարզ է, որ աշխարհը հետընթաց է ապրելու, որը կարող է լինել ավելի վատը, քան այն, ինչի միջով անցել ենք 2009 թվականին»,- կանխատեսել է Արժույթի միջազգային հիմնադրամի ղեկավար Կրիստալինա Գեորգիևան: Վերջինս չի բացառել, որ 2021 թվականին տնտեսական աճ կլինի, սակայն այն դեպքում, եթե համավարակը հաջողվի զսպել և ուղղել դրա հասցրած վնասները:
Կորոնավիրուսը բացահայտել է առողջապահության համակարգի թերությունները որոշ երկրներում և լիակատար տապալումը՝ մյուսներում: Առաջին անհապաղ ծախսերն արվել են հենց այս ասպարեզում. ժամանակավոր հիվանդանոցներ, դիմակների և սարքավորումներ անհապաղ ձեռքբերում, բուժանձնակազմի ընդունումն աշխատանքի: Երբ իրավիճակը հանդարտվի, մեծ թվով երկրներ պետք է ներդրումներ անեն առողջապահության ոլորտում հայտնաբերված խնդիրները լուծելու համար: Սակայն դրա համար գումար չի լինի, եթե տնտեսական ակտիվությունը չվերականգնվի:
Գրեթե բոլոր երկրները անվերադարձ դրամաշնորհներ և արտոնություններ են խոստանում փոքր բիզնեսին և անհատ ձեռներեցներին, ինչպես նաև հարկային աձակուրդներ. վճարումների հետաձգում, առավել տուժած ոլորտներում գործող ընկերությունների ձեռքբերում. այս ցուցակը բացում են ավիացիոն և զբոսաշրջային ընկերությունները:
Իռլանդիան, օրինակ, Covid-19-ի պատճառով աշխատանքը կորցրած բոլոր բնակիչներին խոստանում է գործազրկության նպաստների ավելացում՝ հասցնելով շաբաթական 350 եվրոյի:
Նիդերլանդներում, Չեխիայում և Մեծ Բրիտանիայում իշխանությունները խոստացել են իրենց վրա վերցնել մասնավոր բիզնեսի վճարների 80-90 տոկոսը:
«Ներկայիս ճգնաժամն ամենալուրջն ու զանգվածայինն է մեր հիշողության մեջ»,- ասել է Տնտեսական զարգացման և համագործակցության կազմակերպության հարուստ երկրների ակումբի գլխավոր տնտեսագետ Լորանս Բունը:
Վիրուսի դեմ պայքարի հարցում դեռևս ոչ ոք չի կարող համեմատվել ԱՄՆ-ի հետ: ԱՄՆ Կոնգրեսը ավելի քան 2 տրիլիոն դոլար է հատկացրել տնտեսության վերականգնման համար: Կես տրիլիոնը կհատկացվի խոշոր և միջին բիզնեսին, 350 մլրդ-ը՝ փոքր ձեռնարկություններին: Ամերիկացիներին կանխիկ 300 մլրդ դոլար կհատկացվի:
Կորոնավիրուսից ամենից շատ տուժած ԵՄ երկրներից Ֆրանսիան ամենառատաձեռն է գտնվել. երկիրը պատրաստ է 350 մլրդ եվրո հատկացնել (ՀՆԱ-ի 15 տոկոսը): Իտալիան 25 մլրդ եվրո է տրամադրել, Իսպանիան՝ 10 մլրդ:
Նիդերլանդները պատրաստվում է մինչև միայն առաջիկա երեք ամսում 20 մլրդ եվրո ծախսել կամ ՀՆԱ-ի 2 տոկոսը: Մոտավորապես նույնքան արդեն հատկացրել են Դանիան, Լեհաստանը, Պորտուգալիան, Իռլանդիան և Չեխիան: Մյուս երկրներից Ավստրիան, Հունաստանը, Շվեդիան և Էստոնիան որոշել են միանգամից վատագույնին պատրաստվել՝ ՀՆԱ-ի 5-10 տոկոսը հատկացնելով ճգնաժամի դեմ պայքարին:
Նման կերպ են վարվել այլ զարգացած երկրներ, ինչպիսիք են Ավստրալիան, Կանադան և Իսրայելը: Ճապոնիան և մի շարք այլ երկրներ դեռ հաշվարկում են վնասներն ու փոխհատուցումներ ձևակերպում: