Եվրոպական խորհրդարանում տեղի է ունեցել Բաքվի հայերի ջարդերի մասին միջոցառում
Բրյուսել, 6 փետրվար 2020 - Չորեքշաբթի, փետրվարի 5-ին Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավոր Կոստաս Մավրիդեսը (Սոցիալիստների եւ դեմոկրատների խմբակցություն, Կիպրոս) հյուրընկալել է «Մոռացված փախստականները. ի՞նչ պատահեց Բաքվի հայերի հետ» խորհրդաժողովը: Միջոցառումը համակազմակերպել էին ՀՅԴ Եվրոպայի հայ դատի գրասենյակը եւ ԵՄ-ում ՀՀ առաքելությունը:
Խորհրդաժողովի բանախոսներն էին Բրիտանիայի Լորդերի պալատի նախկին փոխխոսնակ, իր մարդասիրական գործունեությամբ հայտնի բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը, ամերիկահայ գրող, իրավաբան եւ իրավապաշտպան Աննա Աստվածատուրյան Թուրքոթը եւ Բրյուսելի բաց համալսարանի դասախոս, թարգմանիչ Դավիթ Բաբաեւը: Վերջին երկու բանախոսները վերապրել են Բաքվի հայերի ջարդերը:
Միջոցառմանը ներկա էին Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավորներ, պատգամավորների խորհրդականներ, ուսանողներ, քաղաքացիական հասարակության եւ ԵՄ-ում մի շարք երկրների առաքելությունների ներկայացուցիչներ, ինչպես նաեւ Բաքվի հայերի ջարդերը վերապրած Բելգիայի քաղաքացիներ:
Խորհրդաժողովի բացման իր խոսքում Եվրոպայի Հայ դատի գրասենյակի նախագահ Գասպար Կարապետեանը ողջունել է ներկաներին՝ մեծապես կարեւորելով Բաքվի հայերի ջարդերին նվիրված միջոցառման կազմակերպումը եվրոպական ժողովրդավարության կենտրոնում. «Եվրոպական խորհրդարանը 1990 թվականի իր բանաձեւերում միանշանակորեն դատապարտել է Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից կազմակերպված Սումգայիթի, Կիրովաբադի եւ Բաքվի հայերի ջարդերը»,- հիշեցրել է Կարապետեանը:
Եվրոպական խորհրդարանի անդամ Կոստաս Մավրիդեսը հայտարարել է, որ որոշել է հյուրընկալել միջոցառումը նաեւ այն պատճառով, որ ինքն էլ կիսում է փախստականների ճակատագիրը. մանուկ հասակում իր ընտանիքն էլ ստիպված է եղել փախուստի դիմել՝ 1974 թվականի Թուրքիայի կողմից Հյուսիսային Կիպրոսի գրավման ժամանակ: Պատգամավորը շեշտել է. «Հիշատակելը վրեժխնդրություն չի նշանակում, բայց միեւնույն ժամանակ մոռացության մատնելն էլ աններելի է, քանի որ այն նոր հանցագործությունների է բերում»:
Եվրոպական միությունում Հայաստանի Հանրապետության առաքելության ղեկավար Ն.Գ. դեսպան Թաթուլ Մարգարյանը հիշեցրել է, որ Ադրբեջանում հայերի կոտորածները հետսառըպատերազմյան Եվրոպայում առաջին զանգվածային սպանություններն ու էթնիկ զտումներն էին:
Իրենց վկայություններում Աստվածատուրյանն ու Բաբաեւը ներկայացրել են ողբերգական օրերի իրենց հիշողությունները. «Մենք ամիսներով թաքնվել էինք մեր բնակարանում՝ հուսալով, որ հայերի դեմ բռնությունը կդադարի: Բայց այն չդադարեց: Մենք ամեն ինչ թողեցինք ու փախուստի դիմեցինք: Մի կերպ փրկվեցինք ու կենդանի մնացինք: Մեր հարեւաններից ու բարեկամներից շատերը մեզ նման բախտավոր չգտնվեցին»: Բաբաեւը շեշտել է, որ Սումգայիթի ու Բաքվի ջարդերի համար պարարտ հող էր նախապատրաստված. «Այդ վայրագությունները՝ բռնությունը, ահաբեկումը, բռնաբարությունները, սպանությունները, մարդկանց կենդանի այրելը, չպիտի անպատիժ մնան»:
Բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը նշել է, որ Հայոց ցեղասպանությունը շարունակվել է Բաքվում, Սումգայիթում եւ Արցախում, եւ այն պետք է ճանաչվի՝ անպատժելիությանը վերջ դնելու համար»:
Բանախոսները նաեւ նշել են, որ Ադրբեջանի իշխանությունները երկրում որպես պետական քաղաքականություն շարունակում են համակարգված կերպով հայատյացություն սերմանել եւ տարածել, որի ականատեսն են եղել նաեւ Բաքվի ջարդերի զոհերը: Եզրափակելով՝ բանախոսները շեշտել են Եվրոպական միության կարեւոր դերը որպես երկխորոսությունը, խաղաղությունը եւ մարդու իրավունքները խթանող կարեւոր «փափուկ ուժ»:
Բանախոսություններին հաջորդել է հարց ու պատասխան, եւ խորհրդաժողովի մասնակիցները, այդ թվում ադրբեջանցիները, հնարավորություն են ունեցել իրենց հարցերն ուղղել բանախոսներին: