Պենտագոնից հայտնել են, որ կշարունակեն Թուրքիային համոզել Ս-400-ից հրաժարվել
Միացյալ Նահանգները մտադիր է շարունակել ճնշում գործադրել Թուրքիայի վրա՝ հասնելով նրա հրաժարվելուն Ռուսաստանից Ս-400 զենիթահրթիռային համակարգերի ձեռքբերումից: Տեղեկությունը հաստատել է ԱՄՆ պաշտպանության նախարարի քաղաքական գործերի տեղակալ Ջոն Ռուդը, փոխանցում է ՏԱՍՍ-ը:
«Խոսքն, իհարկե, ինքնիշխան որոշումների մասին է: Եվ մենք հարգում ենք սեփական ապագայի վերաբերյալ ինքնիշխան որոշումներ ընդունելու Թուրքիայի կառավարության իրավունքը: Այդուհանդերձ, այդ ինքնիշխան որոշումները հետեւանքներ ունեն»,- ասել է ամերիկյան ռազմական գերատեսչության ղեկավարի տեղակալը: Նա մեկնաբանել է Անկարայի կողմից Ս-400 ԶՀՀ-ի գնման շուրջ իրավիճակը: «Մենք չափազանց մտահոգված ենք [Թուրքիայի] այդպիսի գործողությունների շարունակմամբ: Երբ [Թուրքիայի] նախագահ Թայիփ Էրդողանը [նոյեմբերին] այցելեց Վաշինգտոն, այս հարցը էական տեղ է գրավել 2 առաջնորդների բանակցությունների օրակարգում: Գիտեմ, որ ԱՄՆ Կոնգրեսի որոշ անդամներ նույնպես խոսել են նախագահ Էրդողանի հետ, երբ նա այստեղ էր [ԱՄՆ մայրաքաղաքում], այդ ոլորտին առնչվող մտահոգության մասին»,- նշել է Ռուդը:
Նրա խոսքով՝ ԱՄՆ իշխանությունները «թուրք գործընկերների հետ այս հարցով հետագա հանդիպումներ ու բանավեճեր են ունեցել»: «Կարճ պատասխանն այն է, որ մենք այդ հարցից չենք հրաժարվել: Մենք շարունակում ենք այս ուղղությամբ թուրքերի հետ փոխգործակցել՝ նրանց համոզելու համար կանգնել այլ ճանապարհի վրա: Չէ՞ որ հին ասացվածք կա՝ անկախ հանգամանքից, թե սխալ ճանապարհով որքան հեռու եք գնացել, երբեք ուշ չէ շրջվել ու վերադառնալը: Մենք կշարունակենք նրանց հետ փոխգործակցել՝ փորձելով դա կարգավորել դրական կերպով»,- շեշտել է Պենտագոնի ղեկավարի տեղակալը:
Առանց կոնկրետության
ԱՄՆ պաշտպանության փոխնախարարը հրաժարվել է հայտնել՝ Թուրքիայի համար բավարա՞ր կլինի արդյոք Ս-400-ի «ապաակտիվացումը», որպեսզի իրավիճակը կարգավորվի: Ռուդը հստակեցրել է, որ նման կարգի մանրամասները քննարկվում են Թուրքիայի եւ ԱՄՆ մասնագետների կողմից:
«Բնականաբար, մենք նման կարգի քննարկումներ վարում ենք թուրքական կառավարության հետ: Հավանաբար, ավելի լավ կլինի, որ ես այդ ամենը, որոշակի կոնկրետությունը թողնեմ միջկառավարական շփումների ուղիներին: Մեր մտահոգությունը վերաբերում է Ս-400-ի գնմանը: Ինչպես ասացի, մենք պարզապես չենք համարում, որ դա համատեղելի է F-35-ը տնօրինելու եւ այդ ծրագրին մասնակցելու հետ: Դրանք [Ս-400 համալիրները] ուղղակի նաեւ օպերատիվորեն համատեղելի չեն լինի ՆԱՏՕ-ի մնացյալ համակարգերի հետ: Ուստի մենք Թուրքիայի այս քայլն անհաջող ենք համարում: Կրկնում եմ՝ դա իրենց ինքնիշխան որոշումն է: Սակայն այդ որոշումները հետեւանքներ ունեն»,- ասել է Ռուդը:
Նա հավաստիացրել է, որ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը ՆԱՏՕ-ում միակ առաջնորդը չէ, որը Էրդողանի հետ Ս-400-ի հարցով երկխոսություն է վարում: «Նա ՆԱՏՕ-ի միակ ներկայացուցիչը չէ, որը բարձր մակարդակով այս թեմայով խոսել է նախագահ Էրդողանի հետ, քանի որ Ս-400 համալիրը համատեղելի չէ, չի կարող համատեղելի լինել եւ երբեք համատեղելի եւ օպերատիվորեն համատեղելի չի լինի ՆԱՏՕ-ի պաշտպանական համակարգերի հետ: Իսկ ՆԱՏՕ-ի սկզբունքներից մեկն է, որը մենք, իհարկե, մշտապես պնդում ենք, մեր ուժերի օպերատիվ համատեղելիությունը, դրանց ունակությունը միասին մասնակցելու ռազմական գործողություններին, միասին աշխատելու, դաշինքը միասին պաշտպանելու: Այս պատճառով մենք չափազանց հստակ ենք արտահայտել մեր մտահոգությունը Թուրքիայի կողմից Ս-400-ը իր ուժերին ինտեգրելու շարունակման պատճառով»,- հայտարարել է Ռուդը:
Ռուդն արձանագրել է, որ «Թուրքիան մնում է ԱՄՆ դաշնակիցը, ՆԱՏՕ-ում դաշնակիցը»: «Դուք կշարունակեք տեսնել նրանց հետ մեր անչափ հզոր փոխգործակցությունը հարաբերությունների ամբողջ սպեկտրով»,- խոստացել է Պենտագոնի ղեկավարի տեղակալը:
Նա նախազգուշացրել է, որ ԱՄՆ-ն չի վերականգնի Թուրքիայի անդամակցությունը 5-րդ սերնդի F-35 կործանիչ-ռմբակոծիչների արտադրության ծրագրին, քանի դեռ Անկարան Ս-400 ԶՀՀ է տնօրինում: «Ինչպես դուք հիշատակեցիք, դա հետեւանքներ է ունեցել F-35-ի ծրագրին Թուրքիայի մասնակցության համար, եւ դա կպահպանվի»,- կանխատեսել է Ռուդը:
Նա, սակայն, խոստովանել է, որ ԱՄՆ-ն Անակարյի կողմից Ս-400-ի գնման հետ կապված կասկածի տակ չի դնի ՆԱՏՕ-ին Թուրքիայի անդամակցությունը: «Ինչ վերաբերում է [Հյուսիսատլանտյան] դաշինքում Թուրքիային ապագային, ապա նա, անկասկած, ՆԱՏՕ-ի արժեքավոր անդամ է: Բայց մենք կցանկանայինք, որ թուրքերն իրենց ավելի կառուցողական լինեին ՆԱՏՕ-ի որոշակի ծրագրման առնչությամբ: Նրանք դա կապել են «Ժողովրդական ինքնապաշտպանության ուժերին (Սիրիայում քրդական զինված կազմավորումներ) վերաբերող իրենց մտահոգության հետ: Մենք այս հարցում կշարունակենք թուրքերի հետ փոխգործակցել ՆԱՏՕ-ի մյուս անդամների հետ միասին: Բայց ես կասեի, որ կան հարաբերությունների այլ ասպեկտներ, որոնցով մենք լավ աշխատում ենք միասին: ԱՄՆ-ն պահպանում է Թուրքիայում [ռազմական] բազաները, մենք պրոֆեսիոնալ զինվորական մակարդակում լայնածավալ փոխգործակցություն ունենք թուրք գործընկերների հետ, եւ այն լավ է առաջ ընթանում»,- հայտարարել է ԱՄՆ պաշտպանության փոխնախարարը:
Պատժամիջոցների սպառնալիք
2017 թվականի սեպտեմբերին Ռուսաստանը հայտնել էր Թուրքիայի հետ 2,5 մլրդ դոլար արժեքով Ս-400-ներ մատակարարելու պայմանագիր կնքելու մասին: Թուրքիայի կողմից Ս-400 գնելու դեմ ակտիվորեն հանդես են գալիս ԱՄՆ-ն եւ ՆԱՏՕ-ն: Սպիտակ տունը հուլիսի 17-ին հայտարարել էր, որ Ս-400-ներ ձեռք բերելու Թուրքիայի որոշումը անհնար է դարձնում նրա հետագա մասնակցությունը F-35-ի արտադրության ծրագրին: Դրանից բացի, ԱՄՆ-ն կարող է Թուրքիայի դեմ սահմանափակող միջոցառումներ կիրառել:
Այսպիսի սահմանափակումների ընդունումը նախատեսված է 2017 թվականին ԱՄՆ-ում ընդունված CAATSA («Պատժամիջոցների միջոցով Ամերիկայի հակառակորդներին հակազդելու մասին») օրենքով: Այս իրավա-նորմատիվային ակտը, մասնավորապես, նախատեսում է ԱՄՆ կառավարության կողմից պատժամիջոցների սահմանում այն պետությունների դեմ, որոնք Ռուսաստանի հետ նրանից զենք եւ ռազմական տեխնիկա գնելու խոշոր պայմանագրեր են կնքում: