«Ինտերֆաքս-Ուկրաինա». Փաշինյանն առաջին տեղն է զբաղեցրել 2020 թվականի անհաջողակ քաղաքական գործիչների վարկանիշում
Նրանք իրենց գործողություններով եւ որոշումներով որոշեցին դժվար եւ ոչ միանշանակ 2020-ի ճակատագիրը: Ո՞վ է համաշխարհային քաղաքական գործիչներից վաստակել «տարվա հաղթողը» տիտղոսը, իսկ ո՞վ ` «տարվա անհաջողակի»:
«Ինտերֆաքս-Ուկրաինա» լրատվական գործակալությունը ներկայացնում է անցնող տարվա հաղթողներին եւ անհաջողակներին:
Տարվա հաղթողները
Ռեջեփ Թայիփ Էրդողան (Թուրքիա)
2020 թվականին Թուրքիայի նախագահը միաժամանակ հաջողությամբ խաղացել է արտաքին քաղաքական մի քանի «շախմատային տախտակների» վրա` Լիբիայում, Սիրիայում, Միջերկրական ծովի արեւելյան հատվածում եւ Կովկասում: Էրդողանի օրոք Թուրքիան ամենաակտիվ աշխարհաքաղաքական խաղացողներից մեկն է դարձել, ընդ որում, Թուրքիայի ղեկավարի հավակնությունները չեն սահմանափակվում վերոնշյալ տարածաշրջաններով:
Նարենդրա Մոդի (Հնդկաստան)
Հնդկաստանի վարչապետն անցնող տարում իսկապես բազմավեկտոր քաղաքականության վարպետության դաս ցույց տվեց: Մոդիի ղեկավարությամբ Հնդկաստանը կարողացավ պայմանագիր կնքել Միացյալ Նահանգների հետ ռազմական տեղեկատվության փոխանակման մասին, կազմակերպել ռուսական Ս-400-ների մատակարարումը, կարգավորել սահմանային հակամարտությունը Չինաստանի հետ, ինչպես նաեւ մշտական լարվածության մեջ պահել իր ավանդական հակառակորդին` Պակիստանին:
Սի Ցզինպին (Չինաստան)
ՉԺՀ-ն հաջողությամբ հաղթահարեց կորոնավիրուսային համավարակը եւ տնտեսական աճ ցույց կտա մինչեւ 2020 թվականի վերջ, ինչը կամրապնդի Չինաստանի դիրքերը համաշխարհային ասպարեզում: Այս տարի Չինաստանը սկսեց ամենախոշոր տնտեսական կլաստերի ձեւավորումն աշխարհում` Ճապոնիայի եւ Հարավային Կորեայի մասնակցությամբ (Համապարփակ տարածաշրջանային տնտեսական գործընկերություն):
Քամալա Հարիս (ԱՄՆ)
ԱՄՆ նորընտիր փոխնախագահ Քամալա Հարիսն ամերիկյան ամենահեռանկարային քաղաքական գործիչներից է եւ Վաշինգտոնի ապագա վարչակազմի առանցքային դերակատարներից մեկը կդառնա: Դժվար թե մեկ տարի առաջ ինչ-որ մեկն իրադարձությունների նման զարգացում կարող էր պատկերացնել:
Վիկտոր Օրբան (Հունգարիա)
Հունգարիայի վարչապետը Ջորջ Սորոսի ամենանշանավոր հակառակորդն է դարձել համաշխարհային բեմում, ընդ որում` ակնհայտ հաջողություններ է ցույց տալիս այդ ճանապարհին: Օրբանը լուրջ հայտ ներկայացրեց 2020-ին` Եվրոպայի աջ պահպանողական քաղաքական թեւի առաջնորդը դառնալու համար:
Սադիր Ժապարով (Ղրղզստան)
Ղրղըզստանում հեղաշրջումը սոցիալական վերելակի վերածվեց տեղական շատ քաղաքական գործիչների համար, ովքեր նախկինում երկրորդական դերերում էին: Գաղութից նախագահի, իսկ ապա վարչապետի աթոռին տեղափոխված Սադիր Ժապարովը ակնառու օրինակ է: Ժապարովն անմիջապես սկսեց «իրեն հարմար» կառավարման համակարգ ձեւավորել Ղրղըզստանում եւ հանրապետության առաջիկա նախագահական ընտրությունների ֆավորիտն է:
Ինգրիդա Շիմոնիտե (Լիտվա)
Ինգրիդա Շիմոնիտեն գլխավորել է «Հայրենիքի միություն - լիտվացի քրիստոնեա-դեմոկրատներ» կուսակցության ցուցակը Լիտվայի Հանրապետության Սեյմի ընտրություններում: Այս կուսակցությունը, չլինելով ընտրական մրցավազքի ֆավորիտը, կարողացավ հաղթել, ինչը նշանակում է, որ կարողացավ խորհրդարանական կոալիցիա եւ կառավարություն կազմել: Հետեւաբար, Շիմոնիտեն նվաճեց կարիերայի նոր աստիճանը` զբաղեցնելով հանրապետության վարչապետի աթոռը, եւ հիմք ձեռք բերեց 2024 թվականին կայանալիք նախագահական ընտրություններին մասնակցելու համար:
Մայա Սանդու (Մոլդովա)
Չնայած նրան, որ, ըստ Մոլդովայի օրենսդրության, հանրապետության նախագահը հիմնականում ներկայացուցչական գործառույթներ է կատարում, Սանդուի հաղթանակը նախագահական ընտրություններում լավ օժանդակություն է արեւմտամետ ուժերի համար խորհրդարանական ընտրությունների նախընտրական արշավի ընթացքում: Իսկ կջաողվի՞ արդյոք նրանց օգտվել դրանից, ցուցյ կտա ժամանակը:
Իլհամ Ալիեւ (Ադրբեջան)
Հաջող ռազմական արշավը Լեռնային Ղարաբաղում մեծ հաջողություն էր Ադրբեջանի նախագահի համար ներքին ասպարեզում: Միգուցե այս հաղթանակը որոշիչ դառնա, բայց Ալիեւն առայժմ հաղթող է:
Լուիս Արսե (Բոլիվիա)
Էվո Մորալեսին տապալումից մեկ տարի անց Լուիս Արսեն վստահորեն իր ձեռքը վերցրեց իշխանությունը` հաջող կերպով նախագահական եւ խորհրդարանական ընտրություններ անցկացնելով: Լուիս Արսեի` իշխանության գալը նշանավորեց քաղաքացիական առճակատման ավարտը Բոլիվիայում:
Տարվա անհաջողակները
Նիկոլ Փաշինյան (Հայաստան)
Հայաստանի եւ չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետության պարտությունն Ադրբեջանի հետ ռազմական հակամարտությունում լուրջ ներքաղաքական ճգնաժամի մեջ գցեց պաշտոնական Երեւանին: Արդյունքում Նիկոլ Փաշինյանի` իշխանությունից հեռացումը ժամանակի հարց է եւ ոչ թե` սկզբունքի: Չի բացառվում, որ ապագայում Փաշինյանը ստիպված լինի դիմել քաղաքական արտագաղթի` խուսափելով քրեական հետապնդումից իշխանությունը կորցնելուց հետո:
Իգոր Դոդոն (Մոլդովա)
Իշխանության գլխում լինելու չորս տարիների ընթացքում Իգոր Դոդոնը վատնել է իր քաղաքական կապիտալի զգալի մասը, իսկ չիրականացված խոստումները, որոնցով նա 2016-ին գնում էր նախագահական ընտրություններին, կանխորոշեցին իր պարտությունը 2020-ի նախընտրական արշավում:
Ալեքսանդր Լուկաշենկո (Բելառուս)
Չնայած նրան, որ Բելառուսում բողոքի ցույցերը չհասան իրենց նպատակներին` Ալեքսանդր Լուկաշենկոն խարխլեց իր օրինականությունը, ինչպես նաեւ վատթարացրեց Բելառուսի արտաքին քաղաքական դիրքերը, ինչը սրվում է հանրապետության ռեսուրսային բազայի կրճատմամբ: Ընդ որում, Բելառուսի իշխանություններն այդպես էլ հայեցակարգ չառաջարկեցին օբյեկտիվորեն գոյություն ունեցող հասարակական-քաղաքական հակասությունների լուծման համար:
Էմանուել Մակրոն (Ֆրանսիա)
Ֆրանսիայի նախագահն անցնող տարում իր ոչ մի նպատակին չհասավ ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին ասպարեզում: Համավարակի եւ տնտեսության կրճատման ֆոնին Ֆրանսիան շարունակեցին ցնցել բողոքի ցույցերն ու ահաբեկչությունները, իսկ Մակրոնի արտաքին քաղաքական գործունեությունը ձախողումների շարք դարձավ (Լիբիա, Լիբանան, Թուրքիա, Հայաստան): 2020 թվականին Ֆրանսիայում վատթարացավ «իսլամական գործոնը», ինչը պաշտոնական Փարիզի անհանգստության պատճառ է դառնում:
Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայեն (ԵՄ)
Պաշտոնավարման մեկ տարվա ընթացքում Եվրահանձնաժողովի նախագահը չկարողացավ ռազմավարությունների մշակման եւ որոշումների կայացման կենտրոն դառնալ Եվրամիության ներսում: Տեսանելի ապագայում այս ստատուս քվոն դժվար թե փոփոխվի:
Յարոսլավ Կաչինսկի (Լեհաստան)
2020-ի աշնանը Լեհաստանում բռնկված լայնածավալ բողոքի ցույցերը ցնցեցին հանրապետության ամենաազդեցիկ քաղաքական գործիչ, իշխող «Իրավունք եւ արդարություն» կուսակցության առաջնորդ Յարոսլավ Կաչինսկու հեղինակությունը: Բացի այդ, 2020-ի վերջի արդյունքներով Վարշավայի հարաբերությունները Բրյուսելի հետ զգալիորեն բարդացան, իսկ Դոնալդ Թրամփի պարտությունը, ում վրա Լեհաստանի կառավարությունը հույս էր դնում, թուլացնում է Լեհաստանի դիրքերն արտաքին ասպարեզում:
Միլո Ջուկանովիչ (Չեռնոգորիա)
Օգոստոսի վերջին կայացած խորհրդարանական ընտրությունները, որի արդյունքում Չեռնոգորիայի ընդդիմությունը խորհրդարանական մեծամասնություն կազմեց, իսկ հետո նաեւ` կառավարություն, հիմք դրեց Միլո Ջուկանովիչի միանձնյա իշխանության էրոզիային, ով վերջին 30 տարիների ընթացքում կենտրոնացրել է երկրի գրեթե բոլոր ռեսուրսներն ու կառավարման լծակները: Այդքան շատ ժամանակ չի անցնի, եւ Չեռնոգորիայում նոր քաղաքական ցիկլ կսկսվի, երբ քաղաքական խաղացողները կմոդելավորեն իրենց ապագան «Ջուկանովիչից հետո»:
Հաշիմ Թաչի (Կոսովո)
Տարիներ տեւած հետաքննությունից հետո Հաագայում Կոսովոյի հարցով հատուկ տրիբունալը մեղադրանք առաջադրեց Կոսովոյի առաջնորդ Հաշիմ Թաչիի դեմ, ով կասկածվում է 1998-2000 թվականներին ռազմական հանցագործությունների մեջ: Թաչին ստիպված էր հրաժարվել Կոսովոյի Հանրապետության նախագահի պաշտոնից եւ այժմ կարող է երկար ժամանակով, եթե ոչ` ընդմիշտ, բանտում հայտնվել:
Բինիամին Նեթանյահու (Իսրայել)
Կորոնավիրուսով վարակման դեպքերի թվի ամենավատ ցուցանիշներից մեկն աշխարհում, մշտական ներքաղաքական ճգնաժամ, կոռուպցիայի կասկածանքով հարուցված քրեական գործեր. 2020 թվականը Նեթանյահուն ակնհայտորեն ավարտում է մինորային նոտայի վրա:
Խալիֆա Հաֆթար (Լիբիա)
Խալիֆա Հաֆթարի գլխավորությամբ Լիբիայի ազգային բանակը 2020 թվականին մի շարք ցավալի պարտություններ կրեց: Ուստի Հաֆթարը ստիպված էր հրաժեշտ տալ այնպիսի ֆիգուր դառնալու ծրագրերին, որը կմիավորեր Լիբիան երկար տարիներ ձգվող քաղաքացիական կոնֆլիկտից հետո: