Իմ Հերոս նախագիծ
Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ
Որտե՞ղ է լինելու հաջորդ սահմանազատումը. Հայաստանն ու Ադրբեջանը պայմանավորվածություն են ձեռք բերել Զախարովան ՀՀ-ում ԵՄ դիտորդական առաքելությունը հերթական անգամ հակաադրբեջանական և հակառուսական է անվանել Դիմել են Ադրբեջանին, որ միջազգային իրավաբանների խումբը մեկնի Բաքու և մասնակցի հայերի դատավարություններին Մարիա Զախարովայի ճեպազրույցը Ադրբեջանի շինծու մեղադրանքները կոծկում են ԼՂ-ի ժողովրդի դեմ հանցագործությունները․ Օկամպո Իրանցի պատգամավորը նախազգուշացրել է Ալիևին, որ Թեհրանը կարող է «արժանի պատասխան» տալ ՊԲ նախկին հրամանատար Ջալալ Հարությունյանը մեղավոր ճանաչվեց. նրան մինչեւ 8 տարվա ազատազրկում է սպառնում Նախևառաջ անձնական մեծ ցավ եմ ապրում, որովհետև Մհեր Սահակյանն իմ օգնականն է եղել. Սեյրան Օհանյան Ջալալ Հարությունյանի դատական նիստը բացից անցել է դռնփակի Ժնևում մեկնարկել են Իրանի և Արևմուտքի երկրների միջև փակ բանակցությունները (տեսանյութ) Հաջորդ շաբաթ սահմանային անվտանգության հատուկ թիմ է այցելելու Հայաստան․ Բլինքեն ԵՄ-ն կուսումնասիրի Հայաստանի անդամակցության հնարավոր դիմումը. եվրահանձնակատար

Գրենլանդիան չի ցանկանում լինել ԱՄՆ-ի կազմում, բայց պատրաստ է բիզնես գործարքի. նախարարՈ՞րն է եղել Հայաստանում ամենապահանջված մասնագիտությունը 2024 թվականինԳաբրիել Չենբերջյանը կմնա ազատության մեջՀետմահու ստացած մեդալը վերցրել ու իր ոտքով սեփական գերեզմանին է գնացել, հետո արդեն՝ հանել իր դագաղը (տեսանյութ)Ձին էլ, թե՝ «դե չստացվեց». Սևակ ՀակոբյանԹուրք լրագրողը ոգևորությամբ նկարագրում է, որ ընդամենը 20 կիլոմետր է մնացել Հայաստանն Իրանից կտրելու համար (տեսանյութ)Որտե՞ղ է լինելու հաջորդ սահմանազատումը. Հայաստանն ու Ադրբեջանը պայմանավորվածություն են ձեռք բերելԳիտնականները հավատու՞մ են այլմոլորակայինների գոյությանը. Հետաքրքիր ուսումնասիրությունՀայաստանում հունվարի երկրորդ շաբաթվա տվյալներով գրանցվել է սուր շնչառական վարակներով պայմանավորված ակտիվության աճԻնչպես երկարացնել մարտկոցի աշխատանքը iPhone-ումՄյասնիկյան պողոտայում բախվել է 5 մեքենա. կան տուժածներԶախարովան ՀՀ-ում ԵՄ դիտորդական առաքելությունը հերթական անգամ հակաադրբեջանական և հակառուսական է անվանելԻրանի դեսպան. Ռուսաստանի հետ համաձայնագիրը կորոշի երկու երկրների հարաբերությունները 20 տարիԱզատություն Ռուբեն Վարդանյանին, ազատություն հայ բանտարկյալներին․ Հենրիխ Մխիթարյան2024-ին իսրայելական ավիաբազայից ադրբեջանական բեռնատարների թռիչքները քանակով զիջում են միայն 2020-ի ցուցանիշինՄադրիդի «Ռեալ»-ը 5:2 հաշվով հաղթել է «Սելտա»-ին և շարունակում է պայքարը«Զգույշ եղեք, որ գումարներ չկորցնեք»․ Սամվել Մարտիրոսյանը զգուշացնում է (տեսանյութ)«Քովիդի գործով» մեղադրյալները հույսը դրել են Արսեն Թորոսյանի վրաՏարին 90 օրից ավելի ՌԴ-ում գտնվելու դեպքում կարող եք ստանալ մուտքի արգելք. Նոր օրենքներՀայաստանի եւ ԱՄՆ միջեւ համագործակցությունը սպառնալիք է Անդրկովկասում ՌԴ շահերին. Սոբոլեւմարդիկ գործողություններ են ակնկալում, ոչ թե խոսքուզրույցՓաշինյանը որոշել է մեծ գերեզմանաքար դնել այդ հարցի վրաԻնչո՞ւ հեռացան դատարանների նախագահները. Իշխանությունը փորձում է կառավարել համակարգըՍտալինը մեռած է, բայց Ալիևը  սովորում է նրանից․ Լուիս Մորենո ՕկամպոՆԳ նախարարը հրաժարվել է մեկնաբանել հունիսի 12-ի իրադարձություններըՍամվել Բաբայանի կուսակցությունը մասնակցել է հայտարարության տեքստի մշակման աշխատանքներին, ապա՝ հրաժարվել ստորագրությունից Եվս մեկը հայտնվեց Փաշինյանի «սեւ ցուցակում»Արցախցի պատգամավորները անընդունելի են համարում ԵԱՀԿ ՄԽ-ի լուծարման վերաբերյալ Փաշինյանի մտադրությունըՍկզբում դասալիք-դավաճաններն էին մեղավոր, հիմա էլ ծնողներն են մեղավոր. Սևակ ՀակոբյանՈր նախկին պաշտոնյայի թիկնապահներն են ապահովում ՆԳՆ նոր նախարարի անվտանգությունը․ ինչի՞ց են վախենում Ո՞ւմ դուռն են թակում ՔՊ-ական Հայկ Սարգսյանի կասկածներըԴիմել են Ադրբեջանին, որ միջազգային իրավաբանների խումբը մեկնի Բաքու և մասնակցի հայերի դատավարություններինՀայաստանի արձագանքը լրագրողական արտահայտություններին ՌԴ հեռուստաեթերում տարակուսանք է առաջացնում. ԶախարովաԳիտնականները Կովկասում «մեգաամրոց» են հայտնաբերելԳրենլանդիան իր անկախության վերաբերյալ որոշումն ինքնուրույն է ընդունելու.Դանիայի վարչապետը՝ ԹրամփինՓարաքարում ավագանու ընտրությունները կանցկացվեն մարտի 31-ին Մարիա Զախարովայի ճեպազրույցը Սպասվում է թույլ ձյուն, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանաԱդրբեջանի շինծու մեղադրանքները կոծկում են ԼՂ-ի ժողովրդի դեմ հանցագործությունները․ ՕկամպոՀարևանների հետ հարաբերությունների զարգացումը և ամրապնդումը առաջնահերթություն է. ՓեզեշքիանԵԱՏՄ-ից իրական օգուտները Երևանի եվրոպական ճանապարհի առանցքային խնդիրն են․ ՄարկեդոնովԻրանցի պատգամավորը նախազգուշացրել է Ալիևին, որ Թեհրանը կարող է «արժանի պատասխան» տալՆոր ֆորմատի փնտրտուքներովՊԲ նախկին հրամանատար Ջալալ Հարությունյանը մեղավոր ճանաչվեց. նրան մինչեւ 8 տարվա ազատազրկում է սպառնում«Ոստիկանական գործ» մասնագիտության համար ուսման տևողությունը 2 տարվա փոխարեն կսահմանվի 1 տարի 6 ամիս. նախագիծԴիլիջանի համայնքապետը դայակից պահանջել է աշխատանքից ազատման դիմում գրելԹրամփը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղություն հաստատելու «ոսկե հնարավորություն» ունի. The Wall Street JournalՏատիկից ժառանգած քյամարը կամ հարսանիքի քավորի նվեր ոսկին չեք կարող վաճառելՔՊ-ական պատգամավորները Փաշինյանի հետ հանդիպելու ցանկություն են հայտնել. հարցեր ու անհանգստություններ ունեն«Առավել քան երբևէ», բայց լրիվ այլ կոնտեքստում
Հայաստան

Հայաստանում մտածում են արհեստական բանականությունը պետական գնումների համակարգ մտցնելու մասին. ի՞նչ է սա նշանակում

Արհեստական ​​բանականության (ԱԲ) տեխնոլոգիաների զարգացմամբ աշխարհը թեւակոխում է նոր դարաշրջան, որտեղ ավանդական գործընթացները խորը փոփոխությունների են ենթարկվում: Այդպիսի ոլորտներից մեկը, որն ակտիվորեն ուսումնասիրում է նորարարությունը, պետական ​​գնումներն են: Այնուամենայնիվ, ինչպես ցանկացած տեխնոլոգիայի ներդրման դեպքում, կան մարտահրավերներ, որոնց պետք է բախվեն և՛ տեխնոլոգիաների մշակողները, և՛ պետական ​​կառույցները:

Բայց ամեն ինչի մասին հերթով...

Առաջին քայլերը

Հայաստանի բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը վստահ է, որ ԱԲ-ն առաջիկայում շատ կարևոր դեր կունենա պետական ​​կառավարման ոլորտում բարեփոխումների հայեցակարգում։ Սակայն առայժմ  Հայաստանում առաջին փուլում մտածում են պետական ​​գնումների գործընթացում գործիքներ ներդնելու մասին։

«Որպես բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար՝ ես չեմ պատկերացնում արդյունավետ պետական ​​գնումներ առանց այդ տեխնոլոգիաների ներդրման։ Այսօր մենք ինտենսիվ քննարկումներ ենք անցկացնում այն ​​հայկական տեխնոլոգիական ընկերությունների հետ, որոնք արդեն հաջողակ են ԱԲ-ի գործիքների առաջմղման գործում։ Այս փուլում մենք փորձում ենք համապատասխան գործիքներ գտնել և առաջարկել ֆինանսների նախարարության մեր գործընկերներին։ Ինչպես գիտեք, ներկայումս պետական ​​գնումների ոլորտում լուրջ բարեփոխում է իրականացվում։ Կարծում եմ, որ ԲՏԱ նախարարությունը կարող է դրական դեր խաղալ այս բարեփոխումների արագացման և արդյունավետության բարձրացման գործում»,- ասել է նա:  

ԱԲ-ի ներդրում. Ինչպե՞ս է այն աշխատում

Ընդհանուր առմամբ, այն երկրներում, որոնք ԱԲ-ն ներդրել են պետական ​​գնումների համակարգում, արհեստական բանականության գործիքներն օգտագործվում են տարբեր խնդիրներ լուծելու համար՝ գործընթացների ավտոմատացումից մինչև կոռուպցիայի դեմ պայքար: ԱԲ-ն կարող է ավտոմատացնել շատ սովորական առաջադրանքներ, ինչպիսիք են պահանջների մշակումը, փաստաթղթերի ստուգումումը և գնումների կառավարումը: Սա թույլ է տալիս արագացնել գործընթացները, նվազեցնել մարդկային սխալները և նվազեցնել վարչական ծախսերը:

ԱԲ-ն օգտագործվում է նաև մրցույթների և գնումների այլ ընթացակարգերի ընթացքում հավաքագրված տվյալների մեծ ծավալների մշակման համար: Սա թույլ է տալիս կանխատեսել գնումների կարիքները՝ հիմնվելով պատմական տվյալների վրա, բացահայտել միտումները, ինչը կօգնի ձեզ ավելի ճշգրիտ պլանավորել ձեր բյուջեն և նվազագույնի հասցնել ավելորդ ծախսերը, ինչպես նաև վերլուծել անցյալ գնումների արդյունավետությունը՝ ապագա որոշումները օպտիմալացնելու համար:

Արհեստական ​բանականությունը կարող է բարձրացնել թափանցիկությունը պետական ​​գնումների գործընթացում, քանի որ ալգորիթմները կարող են հետևել, թե ով է առաջարկում, որքան և ինչ ապրանքներ կամ ծառայություններ են առաջարկվում, և ինչպես են բաշխվում պայմանագրերը:

Բլոկչեյն տեխնոլոգիաները կարող են օգտագործվել իրական ժամանակում բոլոր գործարքների և պատվերների անփոփոխությունն ու թափանցիկությունն ապահովելու համար։ ԱԲ-ի վրա հիմնված համակարգերը կարող են շարունակաբար վերահսկել և վերլուծել գնումների բոլոր փուլերը՝ բացահայտելու կասկածելի գործողությունները: Այսպիսով, ալգորիթմները կարող են բացահայտել մրցույթների անոմալիաները, ինչպիսիք են արհեստականորեն ուռճացված գները, մատակարարների ընտրության մանիպուլյացիաները կամ նրանց չարդարացված ֆավորիտիզմը:

Հնարավոր է նաև օգտագործել մեքենայական ուսուցում՝ օրինաչափությունները վերլուծելու և հնարավոր խարդախության սխեմաները կամ շահերի բախումը բացահայտելու համար: ԱԲ-ն օգնում է ավտոմատացնել մատակարարների ընտրությունը՝ հիմնված օբյեկտիվ չափանիշների վրա, ինչպիսիք են գինը, որակը և նախկին կատարողականը: Ալգորիթմները կարող են վերլուծել մատակարարների փորձը, հեղինակությունը, ֆինանսական դրությունը և պարտավորությունները կատարելու ունակությունը:

ԱԲ-ի ներդրումը մեծացնում է հավանականությունը, որ մրցույթները չեն շահի այն ընկերությունները, որոնք չեն կարող լավ կատարել պայմանագիրը կամ փոխկապակցված են պետական ​​պաշտոնյաների հետ, ինչպես հաճախ է պատահում Հայաստանում։ ԱԲ-ն կարող է օգնել կառավարել մատակարարման և պայմանագրի կատարման հետ կապված ռիսկերը: Մասնավորապես, ԱԲ-ն կարող է օգտագործվել պայմանագրի կատարման գործընթացում հնարավոր խնդիրները կանխատեսելու համար, ինչպիսիք են ուշացումները կամ պարտավորությունների չկատարումը:

Մեդալի մյուս կողմը

Այնուամենայնիվ, ԱԲ-ի օգտագործումը ոչ միայն «լավ պատմություն» է. նույնիսկ հնարավոր չէ խոսել  չարաշահումների ամբողջական վերացման մասին։ Պետական ​​գնումների ոլորտում ԱԲ-ի ներդրումը նաև ռիսկերի նոր որակ է ներկայացնում՝ կապված պատասխանատուների կողմից հնարավոր չարաշահումների հետ։

Երբ ԱԲ-ն ներդրվի, կա ալգորիթմների կամ տվյալների շահարկման վտանգ անձնական շահի համար: Օրինակ, վերապատրաստման ալգորիթմների պատասխանատվությունը կարող է փոխանցվել «վստահելի» անձանց, որոնք կարող են համակարգում ներդնել կողմնակալ տվյալներ՝ մրցույթի արդյունքները կեղծելու համար: Սա հատկապես վտանգավոր է Հայաստանի նման երկրներում, որտեղ իրավական համակարգը թերզարգացած է, և չարաշահումներն ու նեպոտիզմը համատարած են:

«Պատասխանատու կողմերը կարող են խեղաթյուրել արհեստական բանականությանը վարժեցնելու համար օգտագործվող տվյալները: Արդյունքում որոշումներ կկայացվեն կողմնակալ ալգորիթմների կամ տվյալների անբավարար ստուգման հիման վրա, որն իր հերթին կտա արդյունքներ, որոնք հիմնված կլինեն առանձին պաշտոնյաների առևտրային շահերի վրա: Բացի այդ, որոշ ԱԲ համակարգեր կարող են լինել «սև արկղեր», ինչը դժվարացնում է նրանց որոշումները հասկանալի և բացատրել: Սա կարող է հանգեցնել մի իրավիճակի, երբ ԱԲ-ի որոշումները չեն կարող ստուգվել կամ վերահսկվել պատասխանատուների կողմից»,- գրում է Issues in Science and Technology-ն:

Նման տեխնոլոգիաների ներդրման հետ կապված ևս մեկ հրատապ և վտանգավոր խնդիր տվյալների արտահոսքի վտանգն է։ Պետական ​​գնումները ներառում են մեծ քանակությամբ գաղտնի տեղեկատվության մշակում, այդ թվում՝ մրցույթների, պայմանագրերի, մատակարարների ֆինանսական պարտավորությունների և մասնակիցների անձնական տվյալների վերաբերյալ: Երբ այս տվյալները դառնում են ԱԲ համակարգերի մաս, լուրջ վտանգներ կան՝ կապված տվյալների արտահոսքի, մանիպուլյացիայի և չարտոնված մուտքի հետ:

ԱԲ համակարգերը, ինչպես ցանկացած այլ թվային հարթակ, կարող են թիրախ դառնալ հաքերների համար։ Մրցույթների և պայմանագրերի տվյալների չարտոնված մուտքը հատկապես վտանգավոր է, քանի որ տեղեկատվությունը կարող է օգտագործվել մանիպուլյացիաների համար, ինչպես օրինակ՝ պայմանագրերի պայմանները փոխելը կամ կոռուպցիայի համար պայմաններ ստեղծելը:

Բացի այդ, ԱԲ համակարգերը կարող են սխալներ թույլ տալ տվյալների մշակման ժամանակ, ինչը կարող է հանգեցնել արտահոսքի կամ տեղեկատվության սխալ բաշխման: Օրինակ, եթե ալգորիթմը պատշաճ կերպով չի մշակում տվյալների մուտքի հարցումները, կարող է առաջանալ մի իրավիճակ, երբ սահմանափակ թվով մարդկանց համար նախատեսված զգայուն տեղեկատվությունը հասանելի է դառնում ավելի լայն լսարանի համար:

Այսպիսով, ԱԲ-ի ներդրումը պետական ​​գնումների համակարգ կարող է կարևոր քայլ լինել այս գործընթացի արդյունավետությունը բարելավելու, միջոցներ խնայելու և մատակարարների աշխատանքի օպտիմալացման համար: Սակայն այս տեխնոլոգիաների ներդրումը ենթադրում է նաև նոր ռիսկերի առաջացում՝ ինչպես չարաշահումների, այնպես էլ գաղտնի տվյալների արտահոսքի առումով։ Շատ երկրներ, ինչպիսիք են Չինաստանը, Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն, արդեն իսկ հաջողությամբ օգտագործում են արհեստական ​բանականությունը պետական ​​գնումներում, և այդ երկրների փորձը կարող է արժեքավոր ուղեցույց դառնալ Հայաստանի համար։ Շատ փորձագետներ նշում են, որ կարևոր է ապահովել ԱԲ-ի ներդրման գործընթացում համապարփակ վերահսկողություն և թափանցիկություն՝ նվազագույնի հասցնելու ռիսկերը և ապահովելու, որ տեխնոլոգիան արդյունավետ օգտագործվի հանրային բարօրության համար: