Այսքան էլ անորոշ վիճակ․ «խաղաղության մի պայմանագիր», որ խաղաղություն չի բերելու
Փաշինյանը վստահ է՝ Հայաստանի 29․800 քառակուսի կիլոմետրը չճանաչած, Գրանադայում եւ Բրյուսելում վերջին 2 պլանավորված հանդիպումներին չմեկնած Ալիեւի հետ մինչեւ տարեվերջ խաղաղության պայմանագիր է կնքելու։ Խորհրդարան եկած գործադիրի ղեկավարը հոկտեմբերի 30-ին հայտարարեց, թե Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորման եւ խաղաղության երեք հիմնական սկզբունքներն արդեն համաձայնեցված են։
Ըստ այդ կետերի՝ Հայաստանի Հանրապետությունն ու Ադրբեջանի Հանրապետությունը փոխադարձաբար ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը` այն ըմբռնմամբ, որ Հայաստանի Հանրապետության տարածքը 29 հազար 800 քառակուսի կիլոմետր է, Ադրբեջանի տարածքը՝ 86 հազար 600 քառակուսի կիլոմետր: Կողմերը համաձայնում են դելիմիտացիա իրականացնել Ալմաթիի հռչակագրի հիման վրա (Խորհրդային Միության ժամանակ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ գոյություն ունեցած սահմաններով), բացվում են տարածաշրջանային կոմունիկացիաները՝ կողմերի ինքնիշխանության իրավազորության հիման վրա, եւ տարածաշրջանային կոմունիկացիաները գործում են փոխադարձության եւ հավասարության հիմունքներով։
Կողմերից յուրաքանչյուրը, ըստ Փաշինյանի, իր տարածքում պետք է ապահովի սահմանային մաքսային հսկողությունն ու կոմունիկացիաների անվտանգությունը։ Դրա համար Հայաստանի Ազգային անվտանգության ծառայության կազմում ստեղծվում է հատուկ ստորաբաժանում, որը պետք է ապահովի կոմունիկացիաների անվտանգությունը, եւ այդ նպատակի համար ԱԱԾ-ին հատկացվելիք պետական միջոցները 2024 թվականի համար էականորեն աճել են։
«Խաղաղության պայմանագիր», սակայն որը կայուն խաղաղություն երազող Հայաստանի ժողովրդին խաղաղություն չի բերելու։ Ըստ ՔՊ-ական պատգամավոր Արմեն Խաչատրյանի՝ «Խաղաղության պայմանագիր՝ նշանակում է երաշխիք, որ մեկը մյուսի հետ որեւէ խնդիր չունի, որը կարող է բերել ուժի կիրառման»։ Ընդամենը երաշխի՞ք, իսկ ո՞վ է այդ երաշխիքը Հայաստանին տալու։ ՔՊ-ական պատգամավոր Գագիկ Մելքոնյանն ասում է՝ ոչ ոք։
Ո՞վ է Հայաստանին երաշխիք տվել, որ «խաղաղության պայմանագիր» կնքելուց հետո Ադրբեջանը Հայաստանի վրա չի հարձակվի, պաշտպանության փոխնախարար Հրաչյա Սարգսյանն էլ այս հարցին պատասխան չունի․ «Հրապարակ»-ին ի պատասխան՝ նա ասաց․ «Ժամանակը ցույց կտա»։
Կարեւոր չէ՝ Ադրբեջանն ուզում է, թե ոչ, Փաշինյանի պլանների մեջ է «Ադրբեջանի հետ խաղաղության եւ հարաբերությունների կարգավորման պայմանագիր ստորագրելը եւ Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորումը», որի մասին նա շարունակ խոսում է, խոսեց նաեւ երեկ։ Ասաց նաեւ, որ Հայաստան-Թուրքիա սահմանն այս փուլում բացվելու է 3-րդ երկրների քաղաքացիների եւ դիվանագիտական անձնագիր կրողների համար։ Սակայն պաշտոնական Անկարան, որը Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորումը տեսնում է յուրովի, այն է՝ «Զանգեզուրի միջանցք», Բաքվի բոլոր պահանջների կատարում, Մարգարայով Թուրքիա մտնող ճանապարհի բացման մասին դեռ որեւէ հայտարարություն չի արել։
Հայտնի է, որ Բաքվի պահանջների մեջ են մտնում նաեւ Հայաստանի, այսպես կոչված, անկլավները․ Ալիեւը 8 գյուղ է պահանջում Երեւանից։ Թե ինչ են պայմանավորվել Ալիեւն ու Նիկոլ Փաշինյանը 8 գյուղերի եւ «Զանգեզուրի միջանցքի» վերաբերյալ, Հրաչյա Սարգսյանը կասեր՝ «ժամանակը ցույց կտա»։