Այն կնպաստի բնակիչների ազատ տեղաշարժի իրավունքի իրականացմանը․ ՌԴ դեսպանատունը՝ Պուտինի կողմից Դոնեցկի և Լուգանսկի բնակիչներին վերաբերող հրամանագրի մասին
Tert.am-ը Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպանատնից մեկնաբանություն է վերցրել նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ մարդասիրական նպատակներով որոշակի կատեգորիայի անձանց, մասնավորապես Դոնեցկի և Լուգանսկի բնակիչներին Ռուսաստանի քաղաքացիություն տալու հեշտացված ընթացակարգի մասին:
Դեսպանատունը պարզաբանել է հրամանագիրը ստորագրելու՝ ՌԴ նախագահի դրդապատճառները:
«Պաշտոնական Կիևն Ուկրաինայի Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի բնակիչներին ահաբեկիչներ և անջատողականներ է անվանում: Սակայն կարևոր է գիտակցել, որ, այսպես կոչված, Դոնեցկի և Լուգանսկի ժողովրդական հանրապետությունների բնակիչներն ահաբեկչական գործողություններ չեն կատարել, գերիներ չեն վերցրել, պաշտոնական Կիևի պաշտոնատար անձանց նկատմամբ ֆիզիկական հաշվեհարդար տեսնելու սպառնալիքներ չեն հնչեցրել և չեն փորձել բռնության ու սպառնալիքների ճանապարհով քաղաքական որոշումների կայացման հասնել»,- նշված է պատասխանում:
ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանատան ներկայացրածի համաձայն՝ վերոնշյալ բնակավայրի մարդիկ փորձում են իրենց և իրենց երեխաներին պաշտպանել սեփական ինքնության, կենսակերպի, լեզվի նկատմամբ ոտնձգություններից, օտար աշխարհայացքի պարտադրումից, պետության կողմից համընդհանուր ընդունված մարդու իրավունքների՝ խղճի, մտքի ազատության, սեփական կարծիքին անխոչընդոտ մնալու և մայրենի լեզվից օգտվելու իրավունքների ուղղակի խախտումից:
«Լեզվական և մշակութային ասպեկտներից բացի՝ խոսքը վերաբերում է նաև մարդու հիմնարար իրավունքների (կյանքի, ազնիվ դատավարության, կտտանքների կիրառման արգելքի իրավունքներ) կանոնավոր խախտմանը: Այդ իրավունքները կիևյան իշխանությունների կողմից խախտվում են ինչպես ԴԺՀ/ԼԺՀ-ի վերահսկողության տակ գտնվող շրջանների, այնպես էլ մյուս «անհամաձայն» քաղաքական այլախոհների և սեփական համոզմունքների համար հետապնդումների ենթարկվող անձանց դեպքում»,- նշված է պատասխանում:
ՌԴ դեսպանատան պարզաբանման մեջ նաև ուշադրություն է հրավիրվում նրա վրա, որ առայժմ իրավիճակի բարելավման ակնարկ անգամ չկա: «Լուծման քաղաքակիրթ տարբերակը (մինսկյան համաձայնագրեր) փաստացի անտեսված է Ուկրաինայի կողմից: Իրավիճակը շարունակում է ծայրահեղ ծանր մնալ երկրի հարավ-արևելքում: Չնայած կողմերը ռազմական գործողությունների դադարեցման մասին պայմանավորվածություն են ձեռք բերել, այնուհանդերձ դեռևս չի հաջողվում հասնել կրակի ամբողջական և համապարփակ դադարեցման»,- նշված է պատասխանում:
Պաշտոնական Կիևը, ըստ ՌԴ դեսպանատան, միակողմանի կարգով կտրել է կապը Դոնեցկի և Լուգանսկի հանրապետությունների բնակչությունների հետ՝ նրանց սեփական պետության տարածքում դարձնելով դե-ֆակտո քաղաքացիություն չունեցող անձինք:
«Ըստ էության, ավելի քան հինգ տարի Դոնբասի բնակիչները զրկված են իրենց իրավունքներից, մարդու և քաղաքացու ազատություններից օգտվելու հնարավորությունից: Նրանց համար ՌԴ քաղաքացիության ստացումը ռուսերենով խոսելու, հիշելու և իրենց երեխաներին ոչ թե խեղաթյուրված, այլ իրական պատմությունը փոխանցելու միակ հնարավորությունն է»,- նշված է պատասխանում:
Ըստ այդմ էլ, դեսպանատան պարզաբանման համաձայն, ռուսական քաղաքացիության ստացումը այդ տարածքների բնակիչներին հնարավորություն կտա ստանալ սոցիալական աջակցության հավելյալ միջոցներ, որոնք նրանցից շատերին անհրաժեշտ են Ուկրաինայի կողմից այդ շրջանների տնտեսական շրջափակման պայմաններում:
«Հրամանագրով նախատեսված պարզեցված կարգը պայմանավորված է Ուկրաինայի քաղաքացիների և ԴԺՀ-ի, ԼԺՀ-ի տարածքներում բնակվող քաղաքացիություն չունեցող անձանց դրության առանձնահատկությամբ: Խոսքն, այդ թվում, վերաբերում է այն փաստաթղթերին, որոնք տրվել են փաստացի նշյալ մարզերի տարածքներում գործող մարմինների (կազմակերպությունների) կողմից և օրինական են Ռուսաստանում»,-ասում է պարզաբանման մեջ, հետո ի հավելում նշվում է, որ հատկապես արդիական է ԴԺՀ-ում և ԼԺՀ-ում բնակվող, սակայն քաղաքացիություն չունեցող անձանց համար քաղաքացու կարգավիճակ ստանալու հնարավորության վերաբերյալ հարցը,-կարևոր է նշել, որ Ռուսաստանն իր քաղաքացիությունը չի փաթաթում Դոնբասի բնակիչների վզին, այլ նրանց հնարավորություն է տալիս սահմանված կարգով ինքնակամ և ինքնուրույն դիմել ՌԴ տարածքում պատասխանատու մարմիններին»:
Դեսպանատունը նաև նկատում է, որ բացի այն, որ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի համապատասխան որոշումը կրում է մարդասիրական բնույթ, այն նաև համապատասխանում է ՌԴ ռուս հայրենակիցների և առհասարակ «ռուսական աշխարհի» աջակցմանն ու պաշտպանությանն ուղղված անփոփոխ քաղաքականությանը:
Դեսպանատունը հիշատակեց՝ 2019թ. մարտի 31-ին Ուկրաինայի նախագահական ընտրությունների գիտակցված չանցկացումը Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի առանձին հատվածներում (ԴԺՀ-ի, ԼԺՀ-ի տարածքներում) ընտրական գործընթացից ամբողջովին բացառեց մի քանի միլիոն ուկրաինացիների (ըստ Ուկրաինայի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի՝ խոսքը 3 մլն ընտրողի մասին է)՝ փաստացի սահմանափակելով ամբողջական շրջանների բնակիչների քաղաքացիական իրավունքները:
«Այն իրենից ներկայացնում է Ուկրաինայի պետության՝ երկրի արևելյան հատվածների բնակիչների հետ վերջին հինգ տարվա ընթացքում տևած քաղաքական, տնտեսական, սոցիալական և մշակութային տրոհման կուլմինացիան: Այս քայլը ոչ միայն սեփական քաղաքացիներին հիմնական իրավունքներից զրկելու իրավաբանական ակտ է, այլև Ուկրաինան բնակեցնող մարդկանց որոշակի սոցիալ-մշակութային խմբի նկատմամբ իշխանությունների վերաբերմունքի ցուցադրում»,- նշված է պատասխանում:
Ըստ դեսպանատան պատասխանի՝ ՌԴ նախագահի հրամանագրի ընդունումը կնպաստի բնակիչների ազատ տեղաշարժի իրավունքի իրականացմանը: «Յուրաքանչյուր ոք ազատ է ցանկացած երկիր, այդ թվում՝ հայրենիքը լքելու հարցում: Սակայն քաղաքացիները, չունենալով այլ երկրներում վավեր և ընդունվող փաստաթղթեր, որոնք անհրաժեշտ են արտասահման մեկնելու համար, զրկված են ազատ տեղաշարժի իրենց իրավունքից օգտվելու հնարավորությունից:
Դոնբասի բնակիչներին պարզեցված կարգով ՌԴ քաղաքացիություն ստանալու հնարավորության ընձեռմամբ՝ Ռուսաստանը նպաստում է նրանց կրթության, սոցիալական ապահովվածության, առողջապահության և այլ իրավունքների իրականացմանը»:
Դեսպանատունը նաև մատնանշում է, որ Ուկրաինայի Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի առանձնացված շրջաններում բնակվող անձանց վրա պարզեցված կարգով ՌԴ քաղաքացիություն ստանալու հնարավորության տարածումը որևէ կերպ չի հակասում մինսկյան պայմանավորվածություններին և չի նշանակում հրաժարում դրանց իրագործումից:
«ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կողմից հաստատված մինսկյան համաձայնագրերը մնում են ներուկրաինական հակամարտության խաղաղ կարգավորման այլընտրանք չունեցող հիմք: Կոչ ենք անում բոլոր կողմերին՝ Կիևին, Դոնեցկին և Լուգանսկին Մինսկի կոնտակտային խմբի շրջանակում ակտիվացնել Մինսկում ստանձնած պարտականություններ լիարժեք և հետևողական իրագործմանն ուղղված ջանքերը»,- նշված է պարզաբանման մեջ: