Ո՞րն է ապօրինի կառույցը, իսկ որը՝ օրինականը
Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանի՝ Նոր Նորք վարչական շրջանի ապօրինի շինություններից մեկի ապամոնտաժման որոշումը բուռն քննարկումների տեղիք տվեց։ Գյուրջյան 1/3 հասցեում կառուցված ապօրինի շինության մի մասի ապամոնտաժումը սոցիալական ցանցերում և լրատվամիջոցներում հիմնականում երկու լույսով է քննարկվում։
Մի մասը քննադատում է քաղաքապետի նման որոշումը՝ մինչև դատարանի համապատասխան վճռի կայացումը, մյուս մասը ողջունում և խրախուսում է՝ համարելով, որ «Նոր Հայաստանում» այլևս անթույլատրելի են ապօրինությունները։
Իրականում այս միջադեպը մի կարևոր խնդիր վեր հանեց, որը նախկինում չի ծագել, քանի որ «հին» համակարգում որոշումները կայացվել են ոչ թե օրենքի դաշտում, այլ բոլորովին այլ հարթության մեջ։ Ակնհայտ է, որ «հին» ձեռագիրը մերժելու ճանապարհին, նոր մոտեցումների խնդիր ունենք, այլապես նորից կհայտնվենք մեր սիրած փոսում։
Այս կոնտեքստում շատ կարևոր է հասկանալ, թե ի՞նչ է նշանակում ապօրինի շինություն։
Արդյոք ապօրինի շինությունը միայն առանց փաստաթուղթ շինությունն է։ Չէ՞ որ այս պահին ունենք հարյուրավոր շինություններ, որոնք փաստաթղթային դաշտում, գուցե խնդիրներ չունեն, սակայն դրանք կառուցվել են կոպիտ խախտումներով՝ սկսած տարածքի անթույլատրելի ընտրությունից մինչև շրջակա միջավայրին հասցված վնասներ, հարևան բնակիչների իրավունքների կոպիտ ոտնահարում։
Ավելի կոնկրետացնենք, մեր հարցադրումը՝ ապօրինի են արդյոք այն շինությունները, որոնք ունեն համապատասխան փաստաթղթեր, սակայն, մեծ հաշվով, չպետք է ունենային դրանք։
Սա իրականում լուրջ հարց է և կոնկրետ օրենսդրական կարգավորում է պահանջում՝ նախևառաջ հենց արդարության սկզբունքից ելնելով։ Այլապես, դժվար է, եթե ոչ անհնար, խոսել արդարությունից ու հավասարությունից, երբ «հնից» ժառանգած ընտրողական մոտեցումը ոչ միայն պահպանվում է, այլև լայն հնչեղությամբ կիրառության դրվում։ Նման մոտեցումը մեզ այլ տեղ չի տանելու, քան վերադարձ դեպի «հին համակարգ»։
Բոլորս էլ հասկանում ենք, թե «հին» համակարգում, ինչպես են քաղաքային հողակտորների յուղոտ պատառները յուրացվել, փաստաթղթավորվել ու միանգամայն «օրինական» ճանապարհով վերածվել բիզնես «նախագծի» կամ բնակության վայրի։
Ամենացայտուն օրինակը «Հաղթանակի» զբոսայգուն հարող տարածքն է՝ ծառերը, որոնք անխնա ոչնչացվեց, իսկ փոխարենը՝ վեր խոյացան քարե դղյակներ։ Հիմա կարո՞ղ ենք ասել, որ օրինական են այդ շինությունները, նույնիսկ եթե ունեն համապատասխան փաստաթղթեր։ Կարծում ենք՝ ոչ։ Բայց և, միաժամանակ, պնդում ենք, որ նոր քաղաքային իշխանությունները այլընտրանք չունեն, քան գնալ նոր լուծումների ճանապարհով ։
Նոր լուծումը ենթադրում է նախևառաջ հավասար և արդար մոտեցում։ Բնականաբար, ինչպես Երևանի գլխավոր ճարտարապետ Արթուր Մեսչյանն իր վերջին ասուլիսում շեշտեց, չի կարելի գալ ու «քանդել» ամեն ինչ։ Փոխարենը, կարելի է ստեղծել համապատասխան հիմք ու նախապայմաններ, որ անկախ իշխանության ղեկին կանգնած անձից՝ բացառվի որև է ապօրինի կամ հանրային շահը ոտնահարող որոշում։ Դրա համար, մինչև կտրուկ գործողությունների անցնելը, անհրաժեշտ է կարգավորել օրենդրական դաշտը, անել կայուն համակարգ ձևավորող քայլեր։
Գրիգոր Հայրապետյան
Top-News.am