Արտահերթ ընտրությունների անցկացումը նաև գործող իշխանության համար կլինի միակ ձեռնտու տարբերակը. Գեղամ Նազարյան
Irakanum.am-ի զրուցակիցն է քաղաքագետ Գեղամ Նազարյանը
- Պարոն Նազարյան, Հայաստանյան քաղաքական դաշտում արդյո՞ք վերադասավորումներ են տեղի ունենում և արդյո՞ք թեժ աշնան մասին ենթադրություններն իրականություն են դառնում:
– 2018թ. ապրիլ-մայիսյան շոկային իրադարձություններից հետո, բնականաբար, քաղաքական ուժերին որոշ ժամանակ էր պետք ցնցակաթվածային վիճակից դուրս գալու համար, մի որոշ ժամանակ էլ պահանջվեց կատարվածը հասկանալու, մարսելու համար, եւ բնականաբար, ապրիլ-մայիսյան իրադարձություններից հետո քաղաքական վերադասավորումներն անխուսափելի են:
Մյուս կողմից, չմոռանանք, որ մինչ ապրիլ-մայիսյան իրադարձություններն էլ մեզ մոտ քաղաքական դաշտը կայացած չէր, ձեւավորված չէր իր ամբողջ դասական իմաստով: Ակնհայտ է, որ եթե քաղաքական դաշտը լիներ ձեւավորված, լիներ առողջ, ապա ապրիլ-մայիսյան իրադարձություններին գործը չէր հասնի: Այնպես որ, վերադասավորումները, որ ընթանում են այսօր, որ ընթանում են թեեւ դանդաղ, անպայման պետք է հանգեցնի նոր եւ անհամեմատ ավելի առողջ քաղաքական դաշտի կայացմանը, որտեղ այլեւս չեն լինելու փսեվդոփրկիչներ, որտեղ այլեւս տեղ չեն ունենա ժողովրդին դատարկ խոստումներ տվողներն ու էժան հեղինակության ձգտողները:
Ինչ վերաբերում է թեժ աշնանը, ապա ցավոք, մեզ մոտ այնպիսի մթնոլորտ է, որ թեժ է եւ աշունը, եւ ձմեռը, եւ գարունը, եւ ամառը: Այն որ իրավիճակն արմատապես փոխվելու է, այն որ այսպես չի կարող երկար մնալ՝ փաստ է, անկախ նրանից, թե այդ մասին ինչ են մտածում գործող իշխանությունները:
- Ինչո՞վ կարելի է բացատրել ՀՅԴ-֊ի և ԲՀԿ֊ի ակտիվացումը։ Մեկը փողոցում է ակտիվ, մյուսը՝ խորհրդարանում։ Արդյո՞ք նոր զարգացումներ են սպասվում։
– Զարմանալի կլիներ, եթե նրանք ակտիվ չլինեին: Իրավիճակն այնպիսին է, զարգացումներն այնպիսին են, որ նրանք ավելի ակտիվ, շատ ավելի ակտիվ պետք է լինեն, քան հիմա է: Եւ կա մի հետաքրքիր հոգեբանություն կառավարող ուժի եւ աջակիցների մոտ. Նրանք շատ ցավոտ են տանում ոչ միայն ՀՅԴ-ի եւ ԲՀԿ-ի, այլ ցանկացած ուժի փոքր ինչ ակտիվ եւ հրապարակային գործողությունները: Փառքը նրանց մտածողությունը մթագնել է եւ մի պահ նրանք հավատացին, որ մինչեւ 2050 թվականն իրենք են կառավարելու եւ փոքր ինչ վտանգ զգալով արդեն նյարդայնանում են, խուճապի մատնվում եւ բավական տարօրինակ ձեւով արձագանքում քաղաքական ուժերի գործողություններին:
- Փողոցի պայքարը հնարավո՞ր է վերաճի և հասարակական լայն ընդվզման վերածվի, եթե հաշվի առնենք, որ նոր իշխանությունների խոստացած համակարգային փոփոխությունները տեղի չեն ունենում։
– Մեր երկիրն այնքան ներուժ չունի, որ մի հերթական ցնցում էլ վերապրի: Քաղաքական ուժերը գերջանքեր պետք է գործադրեն, որ փոփոխությունը, իշխանափոխությունը լինի առանց ցնցումների, առանց համաժողովրդական ընդվզման ծայրահեղ դրսեւորումների: Կարծում եմ, որ ամենանորմալ եւ ընդունելի տարբերակը պետք է լինի արտահերթ ընտրությունների անցկացումը, որը, որքան էլ տարօրինակ հնչի՝ ձեռնտու կլինի նաեւ գործող իշխանություններին: Որքան ուշ նրանք հեռանան իշխանական աթոռներից, այնքան վատ իրենց համար:
Իսկ նորմալ, քաղաքակիրթ իշխանափոխության համար անհրաժեշտ է քիչ թե շատ կայացած եւ առողջ քաղաքական ուժեր, նորմալ ընտրական օրենսգիրք՝ առանց ռեյտինգային համակարգի եւ ընտրացուցակների արմատական եւ իրական թարմացում: Հիշեցնեմ, որ իշխանությունները, նոր իշխանությունները խոստանում էին լուծել այս հարցը, բայց մատը մատին չեն խփել, ինչը կրկին բազմաթիվ հարցեր են առաջացնում: Վստահ եմ, որ հիմա քաղաքական բոլոր ուժերը, որոնք շահագրգռված են երկրի զարգացումով, քաղհասարակության ներկայացուցիչները իշխանություններից պետք է պահանջեն անհապաղ վերացնել ռեյտինգային ընտրակարգը եւ թարմացնեն ընտրացուցակները, այնտեղից հանելով տասնամյակներով Հայաստանից բացակայողներից եւ գոյություն չունեցող մյուս ընտրողներին:
- Ձեր գնահատականն ինչպիսի՞ն է Նիկոլ Փաշինյանի՝ ԱԺ ամբիոնից արած վերջին հայտարարություններին։ Փաստորեն նա ասաց, որ Մելինե Դալուզյանն իր անմիջական պաշտպանության ներքո է գտնվում և հետո կրկին անգամ շեշտեց, որ ասֆալտին կպառկեցնեն նրանց, ովքեր փաստորեն հակառակ կարծիքով են հանդես գալիս։
– Կառավարության ղեկավարը փորձեց հանրությանը հասկացնել, որ սեռական փոքրամասնություններն իր պաշտպանության տակ են, բայց տվեց մի մարդու անուն, որը այդ պաշտպանության կարիքը չունի: Հայաստանից հեռացած, Հայաստանի քաղաքացիությունից հրաժարված մարդուն ՀՀ վարչապետը նույնիսկ ամենամեծ ցանկության դեպքում չի կարող իր պաշտպանության տակ վերցնել: Նա հոլանդական իշխանությունների պաշտպանության ներքո է: Նույն հաջողությամբ Փաշինյանը կարող է հայտարարել, որ իր պաշտպանության տակ է նաեւ ֆուտբոլիստ վան Բոմելը:
Իսկ ընդհանրապես, Փաշինյանի սպառնալիքներով, ատելությամբ լի հայտարարությունները պետք է առաջին հերթին մտահոգեն ՔՊ-ականներին, իմքայլականներին, որոնք պետք է հասկանան, որոնք պետք է իրենց առաջնորդին հուշեն, որ վարչապետին հարիր չէ խորհրդարան, կառավարություն ներմուծել քրեական ենթամշակույթը: Այս ամենը պղտորում է երկրի մթնոլորտը, այս ամենը ավելացնում է ատելության մթնոլորտը եւ նպաստում երկրի հետընթացին: Այս մասին պետք է մտածենք բոլորս, իսկ առաջին հերթին իմքայլականներն ու ՔՊ-ականները: