Կանաչ տարածքները բարելավում են աղիքների և մաշկի միկրոբիոմի կազմը
Կանադացի գիտնականները սովորել են ռետինե և պլաստիկ թափոններից նավթամթերք արտադրել
Շարունակում ենք Հայաստանի հետ դաշնակից մնալ, կարծում եմ՝ այնտեղ կան մարդիկ, որոնք հասկանում են ՌԴ-ի դերը Հայաստանի անվտանգության և տնտեսական զարգացման գործում 
Ռուբեն Վարդանյանը հացադուլ է հայտարարել. նա պահանջում է բոլոր հայ բանտարկյալների անհապաղ և անվերապահ ազատ արձակումը 
ԿՀՎ տնօրեն. Առանց ԱՄՆ-ի օգնության Ուկրաինան կարող է պարտվել պատերազմում մինչև տարեվերջ 
WhatsApp-ում արհեստական բանականության գործառույթ կներդրվի․ ի՞նչ է այն անելու
Էդ խեղճ մարդիկ ի՞նչ են անում, երկու կոպեկ փող են աշխատում․ քաղաքացի 
Խանութներում 30 տարեկան բարետես աշխատող են ուզում․ Բարետես եմ, բայց 30 տարեկան չեմ․ առևտրական 
3 ելույթ «նախկին» Փաշինյանից՝ բռնությունն արմատախիլ անելու մասին 
ՊԵԿ նախկին փոխնախագահը հրավիրվել է դատախազություն. «Հրապարակ»
Իսրայելի կողմից Իրանին հարվածելու թիրախը եղել է Սպահան քաղաքի մոտ գտնվող ավիաբազան
Եթե երկրի ղեկավարը ժամանակ ունի զննելու դպրոցների պահարանների կախիչների որակը, թող ժամանակ գտնի նաև hրթիռները «զննելու» համար․ Դավիթ Տոնոյան 
Փորձում են այնպես անել, որ հայերը մոռանան Արցախի կորստի մասին՝ ջնջելով «Արցախ» անունը ժողովրդի հիշողությունից 
Իրանի միջուկային օբյեկտներին ոչ մի վնաս չի հասցվել. ՄԱԳԱՏԷ-ն՝ Իսրայելի հարվածի մասին
Հիվանդանոցներում պետպատվերով բուժումները կասեցվել են 
Ինչպես են այս տարի նշելու Քաղաքացու օրը 
Մենք հետևողական ենք լինելու, սա չի կարող մնալ անհետևանք․ Լևոն Քոչարյանը՝ Սամվել Վարդանյանին խոշտանգելու մասին 
Իրանի տարածքում հրթիռային հարվածներ չեն գրանցվել. լրատվամիջոց
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ
Թրենդային է դարձել ընդդիմադիր դաշտի ներսում, որ խորհրդարանական ընդդիմությունն ավելի շատ ունենա ընդդիմություն, քան իշխանությունները 
Ո՞նց կարելի է դավաճանությունը ներկայացնել որպես փրկություն. Գնդակահարության արժանի է այդ իշխանությունը. Աջապահյան 
Փաշինյանի՝ տավուշյան վերջին այցից հետո ՔՊ-ում փորձում են հասկանալ՝ ինչ է փոխվել վերջին օրերին 
Իրական արդարությունն այն է, որ ԼՂ-ից տեղահանվածները վերադառնան․ Բրեդ Շերման
Իսրայելը հարվածել է Իրանին. լրատվամիջոց
Կմասնակցի արդյոք Փաշինյանը Մոսկվայում կայանալիք շքերթին
Սրանց «թեթև» ձեռքով շատ արագ մոտենում է անվերադարձի կետին․ Մհեր Մելքոնյան
Հագեցնող սնունդը նվազեցնում է քաղցրեղենի ցանկությունը
Ստեղծվել է անօդաչու թռչող սարք, որը կարող է հիշել մարդուն և հետապնդել նրան
Տղամարդը դատի է տվել 50 կանանց, որոնց հետ ծանոթացել է Tinder-ում
Չափազանց բարդ տնային աշխատանքը վնասում է երեխաներին 
Սպորտ դիտելը ակտիվացնում է ուղեղում պարգևատրման համակարգը
Վրաստանի «օտարերկրյա գործակալների» մասին օրենքը ներշնչվել է Կրեմլի կողմից․ Միլլեր
Խաղաղ օվկիանոսում հայտնաբերվել են ավելի քան 50 նոր տեսակի օրգանիզմներ
ՆԱՏՕ-ն հայտարարել է, որ պայմաններ չի տեսնում Ուկրաինային դաշինք հրավիրելու համար
Դեմ չենք, որ հաղորդումը հեռարձակվի ուղիղ եթերով, բայց Մայր Աթոռն ինքն է որոշում, թե ով պիտի ներկայացնի եկեղեցու դիրքորոշումները․ Եսայի քահանա Արթենյան՝ Պետրոս Ղազարյանին 
Անընդունելի է ՀՀ առկա տարածքի որևէ հատվածից միակողմանի զիջում՝ առանց սահմանազատման գործընթացի ամբողջական իրականացման․ «Ապրելու երկիր» 
Ադրբեջանը քանդել է Շուշիի Կանաչ ժամը
«Օտարերկրյա գործակալների» մասին օրենքը կոչված է կանխելու Ուկրաինայի ճակատագրի կրկնությունը, Կոբախիձե 
Իրանը Իսրայելի դեմ պատասխան հարվածի ժամանակ օգտագործել է միայն հնացած հրթիռային զենքեր. ԻՀՊԿ 
Կայծակը հարվածել է Աբու Դաբի-Երևան չվերթի ինքնաթիռին (տեսանյութ)
Թուրքիայում երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Ուկրաինան ինքը պետք է բանակին ապահովի կենդանի ուժով․ Ստոլտենբերգ
Սամվել Վարդանյանի գրավը վճարելու համար ամբողջ գումարը 5-6 ժամում հավաքվեց․ փաստաբան
Հակառակորդը T90-ով էր անցել հակագրոհի, Իշխանը չէ, ուզում է՝ Պետրոսը լիներ, չէր կարող բան անել․Վահանյանը ցուցմունք տվեց 
ԵՄ-ն ի գիտություն է ընդունում ԼՂ-ից ռուսական զnրքերի դուրսբերման մասին հայտարարությունը
Վայոց ձորում կողաշրջվել է իրանական համարանիշերով բեռնատարը
Աննա Հակոբյանի մոտ ընդունելությանը տեսա ժամանակին Ռիտա Սարգսյանին ստվերի պես հետևող ստախոս կանանց, նրանց դեմքը էյֆորիա էր արտահայտում, նոր կուռք է հայտնվել 
ՔԿ․ Ադրբեջանի քաղաքացին սպանել է մոսկվացուն՝ կայանելու առիթով նկատողության պատճառով
Հայաստանը 2023-ին կոնյակի ամենախոշոր մատակարարն է Ռուսաստանին
ԼՂ հայերը պետք է հնարավորություն ունենան վերադառնալ հայրենիք, եթե ապահովվի նրանց անվտանգությունը. ՌԴ ԱԳՆ 
Ժողովրդավար և խաղաղ հայ ժողովուրդը բախվում է իր ամենամութ օրերը հիշեցնող սպառնալիքների․ կոնգրեսական 
5 անձ է կալանավովել խոշոր չափի հափշտակության դեպքով
Սանահինցիները «կանկախանան»
Կիրանցի արոտավայրերը, այգիները, Ոսկեպարի խմելու և ոռոգման ջրի ակնունքները հայտնվելու են թշնամու վերահսկողության ներքո. Զեկույց 
Արցախում գտնվող ամբողջ մշակութային ժառանգությունը գտնվում է ոչնչացման և յուրացման վտանգի տակ 
Օսկանյանին սպասելիս
Առողջապահության պետպատվերը չփոխվեց. Փաշինյանը խաբել է. մաս 201 
Այս իշխանության խոսքի հանդեպ նրանք հավատ չունեն այլեւս եւ որոշել են սպասել քայլերին 
Փաշինյանը խոսել է Ալիևի հետ ինչ-որ «բանավոր պայմանավորվածության» մասին 
Խաղաղապահներն ամբողջությամբ չեն հեռանում Արցախից 
Այժմ խոսքը Սահմանադրական դատարանինն է 
Լեռնային Ղարաբաղի իրադարձություններն օրինակ են, որ Ռուսաստանը հուսալի դաշնակից չէ. ԱՄՆ Պետքարտուղարություն 
ՊԵԿ-ը հետաձգել է 2023 թվականի հաշվարկ-հայտարարագրերի ներկայացման վերջնաժամկետը 
Ո՞ւր և ինչո՞ւ է շտապում Արևմուտքն իր տարածաշրջանային «ծրագրերում»
Շատերը ռուսների հեռանալը պարտություն կընկալեն. Մարկեդոնով 
Հերթն Անահիտ Ավանեսյանինն է 
ԵՄ անդամակցության հարցն այլեւս անհաս ցանկություն է 
Իրանից Ալիևին զգուշացրել են՝ իր արհեստածին երկիրը կարող է դառնալ իրանական հրթիռային հարվածի թիրախ 
Գիտնականները պարզել են, թե ինչ ազդեցություն է ունենում անառողջ նախաճաշը դպրոցականների առաջադիմության վրա 
Honda-ն ներկայացրել է Ye էլեկտրական մեքենաների նոր շարքը Չինաստանի համար
Գիտնականները պարզել են, թե երբ է մոլորակի վրա հայտնվել արաբիկա սուրճը
Բժիշկ անեսթեզիոլոգը հիվանդներին և գործընկերոջը թունավորել է մահացու դեղամիջոցներով
Ավստրալացին, ահռելի դդումի մեջ նստած, անցել է Թումուտ գետը (տեսանյութ)
«Փախավ». ոսկեպարցիներին թույլ չեն տվել Փաշինյանին հարց տալ
Փաշինյանը 3 տասնյակից ավել մեքենայով է մեկնել Ոսկեպար և Կիրանց 
ՔՊ-ականները հիշել են Սյունիքի տեղը
«Դավաճան վիժվածք» ասած քաղաքացին խոշտանգվում է, իսկ քաղաքացու վրա թքած ԱԺ նախագահը, սպառնացող ՔՊ քարտուղարը դառնում են անպատժելի արտոնյալներ 
«Ուրալ»-ի վթարի գործով ՀՀ ՊՆ պաշտոնյաների պատասխանատվության ենթարկելու հարց է բարձրացվել. հետաքննությունը շարունակվում է 
1,5 միլիոնի անունները պարզելու ցանկությունը հակահայ քայլ է, Փաշինյանը ծնկի եկած ապագա է պատրաստում հայ ժողովրդի համար․ Մուրադ Փափազյան 
34-ամյա ՌԴ քաղաքացին կրակել է Արարատի մարզի բնակչի ոտքերին․ նրան մեղադրանք է ներկայացվել Ընդամենը 4.9 տոկոսանոց աճի հաշվարկ. սա հիասթափեցնող փաստ էր
Մեր մամուլը ամեն տարի միշտ որոշակի աշխուժությամբ էր քննարկում բյուջեի մասին օրենքի նախագծերը: Նույնիսկ հորինված կլիշե-շաբլոն-անուն-արտահայտություններ կային: Էլեկտրոնային լրատվամիջոցներն այդ մասին պատմող ռեպորտաժները, որպես կանոն, սկսում էին նույն նախադասությամբ` «Գործադիրը օրենսդրի քննարկմանը ներկայացրեց եկող տարվա տնտեսական հիմնական փաստաթուղթը»: Ու հետո հիմնական թվերով ներկայացվում էր «տարվա հիմնական տնտեսական փաստաթուղթ» (իմա` բյուջեի նախագիծ) կոչվածը:
Երբ նոր իշխանությունները խորհրդարան ներկայացրեցին 2019թ․ բյուջեի նախագիծը, պարզ դարձավ, որ այն չի արտահայտում հասարակական սպասումները: Շատերը ենթադրեցին, որ նոր իշխանությունները բավարար ժամանակ չունեին նոր (իմա` հեղափոխական) նախագիծ կազմելու համար:
Այս տարվա նախագծի համար ժամանակն այլևս փաստարկ չէր: Այսինքն` լի ու լի բավարար էր սրսուռ նախագիծ ներկայացնելու համար: Բայց սպասումները կրկին չարդարացան: Բոլորը գիտեին, որ 2020-ի բյուջեն կենսաթոշակների համեստ` 10 տոկոսանոց բարձրացում էր ենթադրելու: Գիտեին, բայց հույս ունեին, որ բյուջեն ուրիշ ոլորտներում առաջընթաց կապահովի: Ճեղքում առաջընթաց: Ու հանկարծ հենց սկզբից հայտարարվեց, որ նախագիծ-փաստաթուղթը ընդամենը 4.9 տոկոսանոց աճի հաշվարկով է պատրաստվել: Սա հիասթափեցնող փաստ էր: Առաջին հերթին տնտեսությամբ զբաղվողների համար:
Միջազգային ֆինանսական կառույցները ամեն տարի երկրների ցանկ-դասակարգումներ են հրապարակում, թե՛ ՀՆԱ-ի աճի տոկոսով, թե՛ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի ցուցանիշով հրապարակելով երկրների ռեյտինգը: Համաշխարհային բանկի կայքում կա վերջին հինգ տարիների ցանկը: 2013թ․ Հայաստանն այդ ցանկում 65-րդն էր, որովհետև ուներ ՀՆԱ-ի 4.6 տոկոսանոց աճ: Հաջորդ տարի մեր երկիրը իր 3.2 տոկոսանոց աճով նահանջել էր 102-րդ տեղ: 2015թ․ ՀՆԱ աճի ցուցանիշն ավելի փոքր էր`2.5 տոկոս (երկրների ցանկում 125-րդն էինք): Ամենավատ դիրքը արձանագրվել էր 2016թ․` ՀՆԱ 0.2 տոկոսանոց աճով աշխարհում 163-րդ երկիրն էինք: 2016-ի նահանջն ու 2017 թռիչքը բավարար չափով վերլուծված է: Կարիք չկա դրան անդրադառնալու: 2017թ․ իսկապես ռեկորդային արդյունք արձանագրվեց 7.5 տոկոսանոց ՀՆԱ աճ և համապատասխանաբար 9-րդ տեղ: 2018-ի դասակարգմամբ աճի 5.2 տոկոսանոց ցուցանիշով մենք 37-րդ երկիրն էինք:
Ու հիմա եկող տարվա համար ընդամենը 4.9 տոկոսով լավագույն դեպքում 2013-ի ցուցանիշի հիշողություն է ծնում: Դրա համար էլ 2020-ի բյուջեի նախագիծն առայժմ մասնագիտական վերլուծության չի արժանանում` սպասումները չարդարացնելով: Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Ստեփանակերտի իր հանրահայտ ելույթում մեր երկրի զարգացման ծրագրերի մասին խոսելիս բոլորովին այլ մասշտաբի ուղենիշներ էր մատնանշել: Դրանցից «ամենատնտեսականն» այն էր, որ 2050թ․ մեր երկրի ՀՆԱ-ն պիտի 15-ապատկվեր: Սա ընկալվել էր պաշտոնական հայտարարություն և ուղենիշ: Ուստի «երկրի հիմնական տնտեսական փաստաթղթից» սպասումները բոլորովին այլ էին:
Համաշխարհային բանկի պաշտոնական կայքում երկրների 2018-ի ՀՆԱ-ի բացարձակ ծավալով (մոտ 12 մլրդ 433 մլն 90 հազար դոլար) Հայաստանը 132-րդ երկիրն է: Մեկ շնչին բաժին հասնող ՀՆԱ-ի ծավալով (4 149 դոլար) մենք 114-րդ ենք (ցանկում 190 երկիր է ներառված): 113-րդը Ալժիրն է` մեկ շնչին 4 237 դոլար ցուցանիշով: Իսկ մեզանից հետո խաղաղօվկյանոսյան (Պոլինեզիա) Թուվալուն է՝ 4 096 դոլարով: Հետևաբար տասնհինգապատկման խոստումի հետ կարելի էր հույսեր կապել: Սակայն 4.9 տոկոսանոց հնարավոր աճի պարագան սառը ցնցուղ էր: Մինչև 2050թ․ մնացած 30 տարիներին հինգ տոկոսանոց աճի դեպքում պարզ թվաբանական հաշվարկը ցույց կտա, որ մեր ՀՆԱ-ն կկրկնապատկվի 15 տարի հետո: Այսինքն մոտավորապես աճի այս տեմպի պահպանման դեպքում 2035-36թթ․ ՀՆԱ-ն կաճի ընդամենը 2 անգամ: Իսկ 2050-ին քառապատիկից «մի թեթև» անցած կլինենք: Պարզ թվաբանական հաշվարկով: Իսկ մեզ համարյա 4 անգամից ավելի մեծ խոստում էր տրված:
Միայն սրանով կարելի է բացատրել այն անտարբերությունը, որ մասնագիտական շրջանակներում կա բյուջեի նախագծի նկատմամբ: Բայց այսպես, թե այնպես խորհրդարանական քննարկումներին զուգահեռ անորոշության ու անտարբերության զգացումները կհաղթահարվեն: Հետո բոլորս լուրջ-լուրջ կկարդանք բյուջեի նախագիծը: Գոնե մեկ անգամ:
Արա Գալոյան
Տնտեսական մեկնաբան
Աղբյուրը՝ politeconomy.org
