Տասը միջոց ԶԼՄ-ների օգնությամբ մարդկանց մանիպուլյացիայի ենթարկելու համար
Նաոմ Հոմսկին (ամերիկացի լեզվաբան, քաղաքական մեկնաբան, փիլիսոփա) հրապարակել է «Զանգվածային լրատվամիջոցների օգնությամբ մարդկանց մանիպուլյացիայի ենթարկելու տասը միջոց» աշխատությունը:
1 — Ուշադրության շեղում
Հանրությանը ղեկավարելու հիմնական միջոցը մարդկանց ուշադրությունը գլխավոր խնդիրներից եւ լուծումներից շեղելն է՝ լրատվական դաշտը անկարեւոր լուրերով եւ հաղորդումներով լցնելու հնարքով: Այս միջոցը թույլ է տալիս հնարավորություն չտալ քաղաքացիներին ձեռք բերել կարեւոր գիտելիքներ գիտության, տնտեսության, հոգեբանության, նեյրոկենսաբանության եւ կիբերնետիկայի ոլորտներից:
«Մշտապես մարդկանց ուշադրությունը շեղել իրական սոցիալական խնդիրներից՝ նրանց ուշադրությունը բեւեռելով իրական նշանակություն չունեցող խնդիրների վրա: Հասնել նրան, որ քաղաքացիները մշտապես զբաղված լինեն, որ ժամանակ չունենան մտորելու համար («Անաղմուկ զենք հանգիստ պատերազմների համար» գրքից):
2 — Ստեղծել խնդիրներ, իսկ հետո առաջարկել միջոցներ դրանք հաղթահարելու համար
Այս միջոցը ունի նաեւ «խնդիր-արձագանք-լուծում» անվանումը: Ստեղծվում է խնդիր, մի իրավիճակ, որ հանրությունն անպայման որեւէ ձեւով արձագանքի, պահանջի լուծել խնդիրը այնպես, որը ձեռնտու է բացառապես իշխանություններին: Օրինակ, հրահրել բռնության աճ քաղաքներում կամ կազմակերպել արյունոտ ահաբեկչական գործողություններ, որ քաղաքացիները դրանից հետո պահանջեն խստացնել անվտանգությունը եւ իրականացնել այնպիսի քաղաքականություն, որն ավելի կնվազեցնի իրենց իրավունքները եւ քաղաքացիական հիմնական ազատությունները:
Կամ. առաջացնել տնտեսական ճգնաժամ, որպեսզի մարդիկ նորմալ ընդունեն սոցիալական իրավունքների խախտումները եւ քաղաքային ծառայությունների աշխատանքների դադարեցումը:
3 — Աստիճանական կիրառման միջոց
Որեւէ ոչ ընդունելի միջոցի կիրառմանը հասնելու համար անհրաժեշտ է այն մտցնել աստիճանաբար: Հենց այս մեթոդի կիրառմամբ, 80-90-ականներին, կյանքի կոչվեց, այսպես կոչված, նեոլիբերալիզմը:
Նվազագույն տեղեկատվություն պետության գործառույթի մասին, մասնավորեցում, անվստահություն, անկայունություն, զանգվածային գործազրկություն, աշխատավարձ, որը թույլ է տալիս միայն ծայրը ծայրին հասցնել: Եթե այս ամենը տեղի ունենար միաժամանակ, ապա հնարավոր է հանգեցներ հեղափոխության:
4 — Կատարման հետաձգում
Որոշումներն իրականացնելու ձեւերից մեկն էլ այն որպես «ցավոտ եւ անհրաժեշտ» ներկայացնելն է ու հասնելը նրան, որ քաղաքացիները համաձայնություն հայտնեն, որ այն իրականություն դառնա ապագայում: Ավելի հեշտ է զոհաբերության գնալ ապագայում, քան ներկայում, քանի որ դա տեղի չի ունենա միանգամից: Բացի այդ, զանգվածները հակված են իրենք իրենց կերակրելու այն մտքով, թե ապագայում ավելի լավ է լինելու, եւ այն զոհաբերությունները, որի մասին ասում են հիմա, չեն լինելու: Սա քաղաքացիներին հնարավորություն է տալիս նաեւ հաշտվել ապագայում սպասվելիք իրադարձություններին:
5 — Դիմել ժողովրդին որպես քնքուշ երեխաների
Քարոզչական ելույթների գերակշիռ մասում, որը նախատեսված է լայն լսարանի համար, օգտագործվում են այնպիսի փաստարկներ, դեմքեր, խոսքեր եւ շեշտադրումներ, կարծես թե գործ ունենք մտավոր խնդիրներ ունեցող դպրոցահասակ երեխաների հետ:
Որքան շատ է ելույթ ունեցողն ուզում ազդել լսարանի վրա, այնքան ավելի շատ է պրիմիտիվ արտահայտություններ օգտագործում: Ինչո՞ւ: Եթե ինչ որ մեկը մարդուն դիմում է այնպես, կարծես նա 12 տարեկան է կամ ավելի փոքր, ապա ներշնչանքի ուժով, ի պատասխան, ամենայն հավանականությամբ, այդ մարդու կողմից կբացակայի քննադատական արձագանքը, ինչը բնորոշ է 12 տարեկան եւ ավելի փոքր հասակի երեխաներին:
6 — Շեշտը դնել հույզերի վրա անհամեմատ ավելի շատ, քան մտորումների
Հույզերի վրա ազդելը դասական հնարք է, որն ուղղված է մարդկանց ռացիոնալ վերլուծության ունակության արգելափակմանը եւ ընդհանուր առմամբ տեղի ունեցածի վերաբերյալ քննադատական ըմբռնման վերացմանը: Մյուս կողմից, հուզական գործոնի օգտագործումը թույլ է տալիս դուռ բացել դեպի ենթագիտակցություն, որպեսզի այնտեղ տեղադրեն մտքեր, ցանկություններ, վախեր, մտահոգություններ, ստիպողական կամ կայուն վարքագծի մոդելներ…
7 — Մարդկանց պահել անտեղյակության մեջ, խրախուսել միջակությունը
Հասնել նրան, որ մարդիկ չհասկանան այն մեթոդները եւ հնարքները, որոնք կիրառվում են նրանց ղեկավարելու եւ իրենց կամքին ենթարկելու համար: «Կրթության որակը, որը մատուցվում է ստորին հասարակական դասակարգերին, պետք է լինի հնարավորինս աղքատիկ եւ միջակ, որպեսզի նրանց անտեղյակությունը մնա այն նույն մակարդակի վրա, որ ստորին եւ բարձր դասակարգերի միջեւ առկա արգելապատնեշը մնա անհաղթահարելի:
8 — Քաղաքացիներին դրդել հիանալ անմիջականությամբ
Ժողովրդին համառորեն ներշնչում են, թե նորաձեւ է լինել հիմար, լկտի եւ անդաստիարակ…
9 — Մեծացնել սեփական մեղքի գիտակցումը
Ստիպել մարդուն հավատալ, որ հենց միայն ինքն է մեղավոր իր անհաջողություններում, եւ որ ինքը բավարար մտավոր ունակություններ չունի կամ բավարար չափով աշխատասեր չէ: Արդյունքում, մարդը, փոխանակ ապստամբի տիրող տնտեսական համակարգի դեմ, սկսում է ինքնաոչնչացման գործընթացը, ամեն ինչում մեղադրելով իրեն, ինչն առաջացնում է ճնշված վիճակ, որն առաջ է բերում նաեւ անգործություն: Իսկ առանց գործողության որեւէ հեղափոխության մասին խոսելն ավելորդ է:
10 — Իմանալ մարդկանց մասին ավելին, քան իրենք գիտեն իրենց մասին
Վերջին հիսուն տարիների ընթացքում գիտության ձեռքբերումները հանգեցրել են նրան, որ հասարակ քաղաքացիների գիտելիքները եւ նրանց ունեցած տեղեկություններն անհամեմատ քիչ են եւ անհամեմատելի իշխող դասակարգերի հետ:
Կենսաբանության, նեյրոկենսաբանության եւ կիրառական հոգեբանության շնորհիվ, «համակարգը» իր տրամադրության տակ է վերցրել մարդու մասին առաջադեմ տեղեկությունները, ինչպես ֆիզիոլոգիայի, այնպես էլ հոգեբանության ոլորտներից: Համակարգին հաջողվել է սովորական մարդու մասին իմանալ ավելին, քան ինքը գիտի իր մասին: Սա նշանակում է, որ մեծամասամբ համակարգը հսկայական իշխանություն ունի հասարակ մարդկանց նկատմամբ եւ ղեկավարում է նրանց ավելի, քան իրենք իրենց:
Հոդվածը հրապարակվել է այստեղ՝ Diez formas distintas de manipulación mediática
Top-News.am