Ռոբերտ Քոչարյանը հետաքրքիր մանրամասներ է պատմում հրադադարի հաստատման բանակցություններից
Այս թեմայով
- Ռոբերտ Քոչարյանը դարձել է այսօրվա եւ վաղվա Հայաստանի քաղաքական լրջագույն գործոններից մեկը
- Ուղղակի խայտառակություն է․ Բելլա Քոչարյանը՝ Աննա Հակոբյանի «զոհեր հանուն ոչնչի» թեզի մասին
- Ի՞նչ կասեր Բելլա Քոչարյանն այսօրվա իշխանություններին, եթե հանդիպեր նրանց
- Ես հավատում եմ, որ Ռոբերտը լինելու է ազատության մեջ, որովհետև ինքը ճշմարիտ է․ Բելլա Քոչարյան
Լրացավ հայ-ադրբեջանական պատերազմին վերջ տվող համաձայնագրի ստորագրման 25-րդ տարեդարձը: 25 տարի առաջ հաստատվեց խաղաղություն:
Ձեզ ենք ներկայացնում Բիշքեկում ընթացած բանակցությունների վերաբերյալ ԼՂՀ առաջին նախագահ, ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հուշերը նրա նոր լույս տեսած «Կյանք եւ ազատություն» գրքից:
«Վեճերն անսպառ էին:
Համաձայնագրի ստորագրման պայմանները, որ հանկարծ սկսեց առաջադրեց այդ հանդիպմանն Ադրբեջանը ներկայացնող Ջալոլովը, անընդունելի էին մեզ համար. օրինակ, նրանք պահանջում էին, որ արձանագրության տակ լինի Հայաստանի ստորագրությունը, հայտարարում էին, որ ԼՂՀ մասնակցությունն այդ հանդիպմանն ընդհանրապես անիրավաչափ է, որովհետեւ, իբր, ԼՂՀ-ն հակամարտության կողմ չէ: Ծայրահեղ դեպքում համաձայն էին Ղարաբաղը ճանաչել «շահագրգիռ կողմ»: Դա ընդհանրապես զարմանալի էր, եթե նկատի ունենանք, որ 1993թ. առանց Հայաստանի մասնակցության, ուղղակի կրակի դադարեցման տասը համաձայնագիր էինք ստորագրել: Ես կարող էի ենթադրել այդպիսի անհետեւողականության պատճառը. հիմա, երբ գործը խաղաղության էր գնում, նրանք հատկապես վախենում էին, որ հաջորդ քայլով ԼՂՀ անկախության ճանաչում ենք պահանջելու: Եւ այստեղ չափազանց կարեւոր դեր խաղաց Ռուսաստանը. հենց նրա ներկայացուցիչներ Կազիմիրոցն ու Շումեյկոն պնդեցին, որ Ղարաբաղը միանշանակ հակամարտության կողմ է, եւ զինադադարի համաձայնագիրը պետք է ստորագրի նաեւ Ղարաբաղը:
Ադրբեջանական պատվիրակությունը փորձեց առաջ մղել համաձայնագրի իր տարբերակը, որի էությունը հակիրճ կարելի է այսպես ներկայացնել. «Նրանք զավթել են մեր տարածքները, թող վերադարձնեն»: Բայց ի՞նչ է նշանակում՝ «թող վերադարձնեն»: Տարածքների հարցը չի կարող ոչ առաջինը, ոչ միակը լինել, չէ՞ որ «կրակի դադարեցումը» ենթադրում է հետեւողական քայլերի մի ամբողջ համալիր՝ մարտական գործողությունների կասեցում, կողմերի հետքաշում, բաժանարար գծով խաղաղապահ ուժերի տեղակայում, ապառազմականացում: Անհրաժեշտ են միջոցառումներ, որոնք կերաշխավորեն հրադադարի պահպանումն ու ռազմական գործողությունների վերսկսման անհնարինությունը: Եւ միայն այդպիսի մեխանիզմներ ստեղծելուց հետո կարելի է անցնել տարածքների վերադարձի քննարկմանը՝ դրանք առնչելով ԼՂՀ կարգավիճակի հետ...
... Բշիքեկի արձանագրությունը՝ կրակի դադարեցման կոչով, ստորագրեցին Հայաստանի, ԼՂՀ ղեկավարները, միջնորդները, բայց ... ստորագրելուց անսպասելի հրաժարվեց Ջալիլովը...
...Հետագայում իմացվեց հրաժարվելու իրական պատճառը. պարզվում է՝ նրան հանդիպման ուղարկելով՝ Ալիեւը նախապես արգելել էր առանց իր հետ համաձայնեցնելու որեւէ փաստաթուղթ ստորագրել:
Բիշքեկի հանդիպումն ավարտվեց նրանով, որ արձանագրությունը ստորագրած բոլոր կողմերը համաձայնեցին թույլ տալ Ադրբեջանին, որ ավելի ուշ դնի իր ստորագրությունը, եթե կցանկանա: Եւ իսկապես, մի քանի օր անց՝ մայիսի 8-ին, Կազիմիրովի շնորհիվ, որն այդ փաստաթղով Բիշքեկից ուղիղ թռել էր Բաքու, այն ստորագրեց Ադրբեջանի Միլլի մեջլիսի նախագահ Ռասուլ Գուլիեւը: Առաջին քայլն արված էր. կողմերի՝ կրակը դադարեցնելու մտադրությունն ամրագրվել էր թղթի վրա»:
Top-News.am