Այսօր՝ 29 մարտի 2024թ., 00:00
Նյարդաբանները ուղեղում մի մեխանիզմ են հայտնաբերել, որը վերահսկում է երաժշտության տակ պարելու ցանկությունը ԱՄՆ առաջին տիկինը երեխաների համար գիրք է գրել իր կատվի մասին Եվրոպայում 11-ից 15 տարեկան գրեթե յուրաքանչյուր վեցերորդ երեխան կիբերհարձակման է ենթարկվում ԱՄՆ-ն 2024 թ. 228 մլն դոլար է հատկացրել Բալթյան երկրներին պաշտպանության համար Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Ապացույցներ են ձեռք բերվել, որ «Կրոկուս Սիթի Հոլ»-ի ահաբեկիչները կապ ունեն ուկրաինացի ազգայնականների հետ. ՌԴ Քննչական կոմիտե Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ Երևանում թալանել են հայտնի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5 մլն 500 հազար դրամի բջջային հեռախոս Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Հայաստանն աշխարհի աչքի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթն անօրինական էր, բայց դա հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր․ Շահրամանյան Մանիպուլյացիա․ Կառավարությունը հարկատուների գումարները տվեց «Վեոլիա Ջուր»-ին, որ հարկատուների համար ջուրը չթանկանա Մեծ Պահք. Ավագ հինգշաբթի. Արարիչը ստեղծեց ձկներին ու թռչուններին ՀՀ-ն 300 հազար դոլարի օգնություն կտրամադրի Ճապոնիային երկրաշարժից տուժածների հումանիտար կարիքների բավարարման համար Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում Արցախը երբևէ Հայաստանի համար վտանգ չի եղել, դա մանիպուլյացիա է իշխանությունը պահելու համար. Արցախի ԱԺ պատգամավորը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին Ցելոֆանե տոպրակները չհանվեցին, այլ թանկացան. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 190 ՔՊ-ականներն այլեւս առաջվանը չեն. նրանց սիրտը վախ է ընկել 92 մլն եվրո․ կառավարությունը դարձյալ վարկ է վերցնում Որքան են վճարել Հրաչուհի Ութմազյանին ու Համլետ Առաքելյանին՝ «Օսկար» մրցանակաբաշխությունը մեկնաբանելու համար Տավուշի հարցով իշխանությունը պահեստային տարբերակներ է նախատեսել Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովում քաոս է ՔԿ-ն մտել է դատարան և Մանվել Գրիգորյանի դատավոր դստերը օգնականի վերաբերյալ հարցեր է տվել Սեփական կամքով որոշել է հանձնել Տավուշի բնակավայրերը ՆԳ նախարարը քաղաքական լուրջ վրիպում է թույլ տվել Գուրգեն Արսենյանը ՔՊ-ից նեղացած է 15-օրյա ժամկետում տուգանքը վճարելու դեպքում կկիրառվի 30 տոկոսի նվազեցում. ՆԳՆ Զույգերը, որոնք միասին ալկոհոլ են խմում, ավելի երկար են ապրում միասին Ցուցարարները գոմաղբ են թափել ամերիկացի պաշտոնյաների տների մոտ Պեսկովը պատմել է «Крокус»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչությունից հետո Պուտինի անցկացրած անքուն գիշերվա մասին «Լյուկի կափարիչ» փոխելը՝ լուրի թեմա․ Քաղաքացիները ծաղրում են թաղապետարանին Արթուր Աբրահամ․ Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր Օրվա խորհուրդ Փաշինյանը զարմացել է, որ ժողովուրդն այսքան տարի իրենց հանդուրժում է. «Հրապարակ» Սրանք անցան պլան Բ-ին. Գառնիկ Դանիելյան ՀՀ-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը որևէ երրորդ կողմի դեմ ուղղված չէ և չէր էլ կարող լինել. ՀՀ ԱԳՆ-ն՝ Ադրբեջանի հայտարարություններին «Ամիօ բանկ»-ը վերաբրենդավորումից հետո լծվել է ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց հարկադիր սնանկացման գործընթացին Օրենքի խախտմամբ աշխատանքից ազատվածներին նախարարությունները 436 մլն դրամ հարկադիր պարապուրդի գումար են վճարել Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ոսկերչության ոլորտի կասկածելի աճը շարունակում է «բարձր տնտեսական աճ» ապահովել Զախարովան՝ Ուկրաինային ադրբեջանական զենք մատակարարելու մասին՝ նման տեղեկությունները մանրակրկիտ ստուգվում են Իշխանությունների՝ ամեն ինչ օպտիմալացնելու ու կրճատելու սեւեռումը հասել է Դիլիջան Տարածքներ զիջելը դե ֆակտո տարածքային փոփոխությունների է հանգեցնում․ Գևորգ Դանիելյան Մահացել է Արարատ Զուրաբյանի դուստրը Ինչու չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ Նախկին ԱԱԾ-ականները՝ Զվարթնոցից ռուս սահմանապահներին հանելու մասին «Ճակատագրական չաթը». ինչո՞ւ են հրաժարական տվել 4 դատավորները Թալիբները նախատեսում են քարկոծելով մահապատժի ենթարկել կանանց դավաճանության համար Հետազոտողները վերծանել են ացտեկների տեքստերը, որոնք պատմում են մայրաքաղաքի հիմնադրման և իսպանացիների ներխուժման մասին Գիտնականները արհեստական բանականության կիրառմամբ բարելավել են գարեջրի համը Իտալական լճում «առաջադեմ տեխնոլոգիաներով» կառուցված հնագույն նավակներ են հայտնաբերվել Մենք «Զանգեզուրի միջանցք» տերմինը չենք օգտագործում, այլ` երթուղի, որը Ադրբեջանի արևմտյան շրջանները ՀՀ-ի Սյունիքի մարզով կապում է Նախիջևանի հետ․ Զախարովա Թիվ 130 դպրոցի՝ յուրացումների մեջ մեղադրվող տնօրենն ազատվեց աշխատանքից 29-ամյա երիտասարդը կալանավորվել է դանակով համաքաղաքացու սպանության փորձի և վերջինիս փեսային մարմնական վնասվածքներ հասցնելու մեղադրանքով Փնտրելու կարիք չկա, այդ մարդիկ Տավուշում սպասում են ձեզ. Գառնիկ Դանիելյանը՝ Ալեն Սիմոնյանին 153 մլն ռուբլի. ՌԴ-ում բանկի փոխնախագահին թալանել են սեփական բանկում Ոստիկանության պաշտոնատար անձ կաշառք է ստացել ապօրինի հատված փայտանյութի տեղափոխման դիմաց Crocus City Hall-ը գրավադրվել է Գազպրոմբանկում Ծեծկռտուք Արարատի մարզում՝ համայնքապետարանի աշխատակիցների մասնակցությամբ Crocus City Hall-ը՝ ահաբեկչությունից հետո Ես ավելի լավ ֆուտբոլ եմ խաղում, քան մեր հավաքականը. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 189 Ժխտողականներ Էրդողանն ու Նեթանյահուն ամոթաբար շահարկում են ցեղասպանություն եզրույթը՝ միմյանց մեղադրելու համար․ Սասունյան Ալիևը Փաշինյանին հանդիմանել է Վարդան Օսկանյանը արցախցիների հետվերադարձի վերաբերյալ բանակցություններ է վարում Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում Արևմուտքը Փաշինյանին զգուշացնում է Կարևորը արդյունքն է, իսկ այն բացասական է. Պետրակով 2 հարկի վերանորոգման համար ծախսվել է 55 մլն դրամ, իսկ ճանապարհների վրա՝ 0 Հնագետները պատմական բնահողի նմուշներում առաջին անգամ միկրոպլաստիկ են հայտնաբերել ԱԱԾ մեկուսարանը կփակվի, նոր ՔԿՀ է ստեղծվում Ավելի ու ավելի ենք մոտենում այն կետին, որտեղ կործանարար քաոսն անխուսափելի է․․․ Մհեր Մելքոնյան Մահացել է Արթուր Աբրահամի հայրը Ներքին խմբում գրված հայհոյանքները հավանելու դնելու համար դատավորը հեռացավ համակարգից Կտրականապես դեմ ենք Կոնսերվատորիան այլ ԲՈւՀ-ի հետ միավորելուն. ԿԳՄՍՆ-ին դիմում է փոխանցվել «Զանգեր»-ի մոտակայքում ձյան և մերկասառույցի պատճառով բեռնատարներ էին արգելափակվել, օգնության են հասել փրկարարները Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության գործով ձերբակալվածների ցուցմունքները հաստատել են ուկրաինական հետքը Թուրքական լրատվամիջոցները մանրամասներ են հայտնել «Crocus»-ի ահաբեկչության մեջ մեղադրվողների՝ Ստամբուլում գտնվելու մասին Արդյոք Գուրգեն Արսենյանը վայր կդնի մանդատը Լեմկինի ինստիտուտը հանրությանը կոչ է արել համոզել Ալիևի ռեժիմին ազատ արձակել հայ ռազմագերիներին
Հարցում

Զեկույց. հայկական օդանավերը զենք են առաքել Հարավային Սուդանի քաղաքացիական պատերազմում

Աֆրիկայում աշխատող հայ ավիատորների մասին նոր մութ պատմություն է բացահայտվել: Ինքնին այդ պատմությունը հին է, սակայն այն հրապարակայնացվել է անցյալ տարեվերջին: «Conflict Armament Research» (CAR) հետաքննական կազմակերպությունը, որն ուսումնասիրում է տարբեր հակամարտությունների ընթացքում սովորական սպառազինության, ռազմամթերքի ու զինտեխնիկայի մատակարարումները, 2018-ի նոյեմբերին հրապարակել է «Զենքի մատակարարումները Հարավային Սուդանի քաղաքացիական պատերազմում» զեկույցը: Դրանում հայտնվել են նաեւ հայերը, ավելի կոնկրետ՝ ՀՀ գրանցումով օդանավերը, որոնք կոնֆլիկտի գոտում զբաղվել են բեռնափոխադրումներով:

Սա առաջին դեպքը չէ, երբ հայկական օդանավերն ու ավիաընկերությունները հայտնվում են տհաճ պատմություններում: «Հետքը» նախկինում գրել է նման մի քանի դեպքերի մասին:

Հայերն ամենուր են՝ Սոմալի, Դարֆուր, Լիբիա

Այսպես՝ հայկական «Վ-Բերդ Ավիա» ընկերության EK-76592 եւ EK-76021 համարներով «Իլ-76» ինքնաթիռները 2010-ի օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներին բեռ են տեղափոխել Սոմալի, որը հայտնի է քաղաքացիական պատերազմներով ու ծովահենությամբ: Սոմալիում ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 751 բանաձեւով (1992 թ.) զենքի էմբարգո է հայտարարված: Հայկական ավիաընկերության ներկայացուցիչը ՄԱԿ-ի փորձագետներին հայտնել էր, թե օդանավերը Սոմալի են տեղափոխել հիմնականում դեղորայք ու էլեկտրատեխնիկա, իսկ 2010-ի հոկտեմբերից հետո այդ երկիր չեն թռել: Բայց փորձագետները պարզել էին, որ հենց հոկտեմբերին EK-76592 ինքնաթիռով 3 հատ զրահապատ մեքենա է առաքվել Սոմալիի մայրաքաղաք Մոգադիշո, 1 հատ մեքենա էլ հայկական «Reliable Unique Services Aviation» ընկերության «Իլ-76»-ով (EK-76425) ԱՄԷ-ից հասցվել էր Սոմալիի հարեւան Ջիբութի, որտեղից էլ վրացական օդանավով տեղափոխվել էր Մոգադիշո:

Բացի դրանից, ըստ ՄԱԿ-ի փորձագետների, հայկական «Հայք Ավիայի» 2 օդանավեր («Ան-32») 2010-ի հոկտեմբերից մինչեւ 2011-ի փետրվար Ուգանդայից եւ ԱՄԷ-ից 15 թռիչք են կատարել դեպի Սոմալի: Դրանցից մեկը կայացել է 2010-ի դեկտեմբերին 10-ին, երբ «Հայք Ավիայի» EK-32604 համարով «Ան-32»-ն Ուգանդայից Սոմալիի Պունտլենդ ինքնավար շրջան թռչելիս կանգ էր առել Սոմալիլենդում, որը Պունտլենդի նման ինքնավար շրջան է, սակայն տարածքային վեճեր ունի դրա հետ: Սոմալիլենդի իշխանությունները հայկական ինքնաթիռի ռուսական 6-հոգանոց անձնակազմին ու դրանով թռչող 2 հեռուստալրագրողներին տնային կալանքի տակ էին պահել մինչեւ հանգամանքների պարզումը:

Պարզվել էր, որ լրագրողները մեկնում են Պունտլենդ՝ ֆիլմ նկարելու, իսկ օդանավն այդ շրջանի ոստիկանական ուժերի համար զինվորական հանդերձանք ու տարբեր սարքավորումներ է տանում: Սա՝ այն դեպքում, երբ օդանավի բեռնագրում, որը, ի դեպ, տրված է եղել հայկական մեկ այլ ընկերության՝ «Էյր Արմենիայի» անունով, նշված էր, թե բեռը բաղկացած է հագուստից եւ մեքենայի մասերից: Սոմալիլենդի իշխանությունները որոշ ժամանակ անց բաց էին թողել օդանավը:

2011-ի հունիս-նոյեմբերին էլ «Հայք Ավիայի» ինքնաթիռները 33 թռիչք են կատարել դեպի Սոմալի (ըստ ՄԱԿ-ի փորձագետների՝ շահագործվել են EK-32410, EK-32604 («Ան-32» տիպի) եւ EK-2042 («Beechcraft Super King Air 200» տիպի) օդանավերը): Դրանք նյութական օգնություն են մատակարարել Պունտլենդի ծովային ոստիկանությանը: Վերջինիս կարիքներին ծառայել են նաեւ հայկական «South Airlines»-ի EK-26818, EK-26819 եւ EK-26878 ինքնաթիռները («Ան-26» տիպի):

«Վ-Բերդ Ավիայի» վերը նշված EK-76592 («Իլ-76») ինքնաթիռը 2011-ի ապրիլ-հունիս ամիսներին Սուդանի մայրաքաղաք Խարթումից առնվազն 17 թռիչք է կատարել Դարֆուր ռեգիոն, որը նույնպես հակամարտության գոտի է, եւ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 1591 բանաձեւով (2005 թ.) այստեղ սպառազինության ու գրոհային ռազմական թռիչքների էմբարգո է հայտարարվել:

ՄԱԿ-ի փորձագետները Սուդանի կառավարության արգելքի պատճառով չէին կարողացել ստուգել, թե հայկական օդանավն ինչ բեռ է տեղափոխում Դարֆուր: Չնայած նրանց տրամադրված բեռնագրերում նշված է եղել միայն սննդի մասին, փորձագետները ֆիքսել են, որ օդանավով նաեւ անձնակազմ է տեղափոխվել, սակայն չի հաջողվել պարզել՝ ուղեւորները եղել են քաղաքացիակա՞ն, թե՞ զինվորական անձինք:

Հայկական մեկ այլ ավիաընկերություն՝ «Վետերան Ավիան», ըստ ՄԱԿ-ի փորձագետների, 2014-ի հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին ԱՄԷ-ի Ալ Մինհադ ռազմաօդային բազայից ռազմամթերք է տեղափոխել լիբիական Տոբրուկ, որը 2014-ին Լիբիայում բռնկված քաղաքացիական պատերազմի թատերաբեմերից մեկն էր: Այնինչ 2011-ին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը ընդունել էր 1970 բանաձեւը, որով արգելվում է զենքի մատակարարումը Լիբիա: Իր հերթին «Վետերան Ավիայի» տնօրենը հայտարարել էր, թե Տոբրուկ են տեղափոխել ոչ թե ռազմամթերք, այլ հումանիտար օգնություն:

Վերը նշված դեպքերը Աֆրիկայի տարբեր կոնֆլիկտային ռեգիոններում հայկական ավիաընկերությունների ներգրավվածության ապացույցների մի փոքր մասն են միայն: ՀՀ գրանցումով օդանավերը տարբեր ժամանակահատվածներում վարձակալությամբ շահագործվել ու շահագործվում են նաեւ աֆրիկական երկրների ռազմաօդային ուժերի կողմից: Դրանց մասին եւս «Հետքը» գրել է:

Այս պատմությունների վերաբերյալ դեռ 2016 թ. մենք հարցեր էինք ուղարկել կառավարությանը, որոնց պատասխանը ստացել էինք ՀՀ քաղավիացիայի գլխավոր վարչությունից (ներկայում՝ քաղավիացիայի կոմիտե): Մասնավորապես, հարցին, թե ինչ է անում կառավարությունը՝ նման տհաճ իրավիճակներից խուսափելու համար, մեզ հայտնել էին. «ՀՀ կառավարությունը տվյալ զեկույցները չի կարող հիմք ընդունել՝ որեւէ պատժամիջոց ավիաընկերությունների նկատմամբ կիրառելու համար, այլ նման դեպքերում իրեն վերապահված գործառույթների շրջանակում իրականացնում է ուսումնասիրություններ, եւ մինչ օրս որեւէ խախտում չի փաստարկվել: Բացի այդ, հայաստանյան ավիաընկերությունների հետ շարունակական աշխատանքների շրջանակներում ՔԱԳՎ-ի կողմից մշտապես տարվում է խորհրդատվություն թռիչքային աշխարհագրության ընտրության հարցում, վտանգավոր եւ արգելված տարածքներում թռիչքներ չիրականացնելու նպատակով: Սակայն հարկ ենք համարում նշել, որ յուրաքանչյուր իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձ իր գործունեության վերաբերյալ որոշումներ է կայացնում սեփական պատասխանատվությամբ: Եթե լինեին անթույլատրելի փաստարկներ եւ ապացուցվեին, ապա ՀՀ կառավարությունն ունի որոշակի լիազորություններ, ընդուպ մինչեւ ավիաընկերությունների գործունեության դադարեցնելը՝ կապված այդ փաստարկների բնույթից»:

Հայկական օդանավերը՝ նոր կոնֆլիկտում

Հերթական պատմությունը Հարավային Սուդանում 2013-ի դեկտեմբերից բռնկված քաղաքացիական պատերազմի մասին է, որում շոշափվել են նաեւ հայկական ավիաընկերությունների անուններ: 2011-ին Սուդանից անկախացած այս երկրում քաղաքացիական պատերազմը սկսվել ու շարունակվում է նախագահ Սալվա Կիիրի եւ նախկին փոխնախագահ Ռիեկ Մաչարի կողմնակիցների միջեւ: 2018-ի հուլիսին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդն ընդունել է 2428 բանաձեւը, որով զենքի էմբարգո է հայտարարվել Հրվ. Սուդանում: «Conflict Armament Research» կազմակերպության մասնագետները կարողացել են պարզել, որ կողմերին զենք-զինամթերք է առաքվում Հրվ. Սուդանի անմիջական հարեւանների միջոցով, սակայն մատակարարողների ցանցը շատ ավելի մեծ է եւ ներառում է ամերիկյան, եվրոպական ու իսրայելական տարբեր կազմակերպություններ ու անհատների: Համաձայն զեկույցի՝ հակամարտող երկու հիմնական ուժերն էլ՝ Հրվ. Սուդանի զինուժը (կառավարական բանակը, SPLA) եւ Սուդանի ընդդիմադիր ժողովրդաազատագրական շարժումը (SPLA-IO), օգտվում են օդային բեռնափոխադրումներից՝ զենք եւ անձնակազմ հասցնելով կոնֆլիկտի գոտիներ:

Ըստ զեկույցի՝ առնվազն մեկ փոխադրողի հանդեպ դրա գրանցման երկրի միջոցով ԵՄ-ն դիվանագիտական ճնշում է գործադրել: Զեկույցի հեղինակները կարծում են, որ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի հայտարարած զենքի էմբարգոյից հետո այլ երկրներ եւս կկարողանան նմանատիպ ճնշում կիրառել եւ ուսումնասիրություններ սկսել այն ավիափոխադրողների հանդեպ, ովքեր ներքաշված են Հրվ. Սուդանի պատերազմում զենք մատակարարելու գործում:

«Conflict Armament Research»-ի զեկույցում նշվում է, որ չնայած Հայաստանը 2011-ից պաշտոնապես միացել է Հրվ. Սուդանում ԵՄ-ի հայտարարած զենքի էմբարգոյին, ՀՀ գրանցումով օդանավերը աֆրիկական այս երկրի կառավարական ուժերի համար տեղափոխել են մարդկային ուժ եւ ռազմամթերք: «CAR»-ը մեջբերել է Հրվ. Սուդանի հարցով ՄԱԿ-ի փորձագետներին, որոնք 2016-ի իրենց զեկույցում հայտնել էին կառավարական բանակի համար հայկական ինքնաթիռներով կատարված մատակարարումների մասին:

ՄԱԿ-ի փորձագետները, մասնավորապես, նշել էին, որ Հրվ. Սուդանի կառավարությունն օգտվում է տարբեր մասնավոր ընկերությունների ծառայություններից՝ մայրաքաղաք Ջուբայից դեպի առաջնագիծ զորքեր եւ զենք-զինամթերք տեղափոխելու համար:

EK-72928. զենք եւ անձնակազմ

Այսպես՝ հայկական EK-72928 համարով «Ան-72» օդանավը 2014-ի նոյեմբերին, ինչպես նաեւ 2015-ի ապրիլ-մայիսին մի քանի անգամ Ռուբկոնա քաղաքում զենք-զինամթերք է բեռնաթափել, ինչի մասին ՄԱԿ-ի փորձագետները տեղեկացել են ոչ միայն գաղտնի աղբյուրից, այլեւ հենց իրենք են նման բան դիտարկել: «CAR»-ն էլ իր հերթին հրապարակել է 2014-ի նոյեմբերին եւ 2015-ի հունիսին արված լուսանկարներ, որոնցում ինքնաթիռից դուրս են գալիս ոչ միայն մարդիկ, այլեւ ավտոմեքենաներ, որոնց թափքը հարմարեցված է զենքի տեղադրման համար:

ՄԱԿ-ի փորձագետները կապ են հաստատել ՀՀ կառավարության հետ, որից էլ տեղեկացել են, որ EK-72928-ի շահագործողը 2014-ի նոյեմբերին եղել է «Էյր Արմենիա» ընկերությունը (ներկայում սնանկ է, գտնվում է լուծարման գործընթացում): Այնուհետ «Ան-72»-ի շահագործող է դարձել մեկ այլ հայկական ավիափոխադրող՝ «Reliable Unique Services Aviation»-ը (հետագայում լուծարվել է), որն, ինչպես գրել ենք, արաբական կապիտալով ընկերություն էր, ու պատահական չէ, որ Հայաստանում դրա անունով գրանցված ինքնաթիռները փաստացի բազավորվում էին Շարժայում, որտեղ «RUS Aviation»-ի մայր ընկերությունն է:

EK-72928-ի սեփականատերը Բրիտանական Վիրջինյան Կղզիներում (ԲՎԿ) գրանցված «Maritime Air Ltd.»-ն է: «CAR»-ը զեկույցում նշել է, թե չի պնդում, որ սեփականատերն իմացել է ինքնաթիռի վերոնշյալ գործունեության մասին (տեղեկացնենք, որ «Էյր Արմենիայից» եւ «RUS Aviation»-ից հետո այս օդանավը շահագործել են նաեւ հայկական «Սկիվա Էյրն» ու «Մարս Ավիան»):

2014-ի նոյեմբերից մինչեւ 2015-ի հունիս EK-72928-ը կրել է հարավսուդանական «Golden Wings Aviation» ընկերության տարբերանշանը: Այսինքն՝ օֆշորային կղզիների ընկերության սեփականություն հանդիսացող ինքնաթիռը ՀՀ-ում գրանցվել է հայկական շահագործողների անունով, սակայն մի որոշ ժամանակ վարձակալման է հանձնվել հարավսուդանական օպերատորին: Հատկանշական է, որ վերջինս պատկանում է նախագահ Սալվա Կիիրի մերձավորներից գործարար Օբակ Ուիլյամ Օլաուոյին (Obac William Olawo):

EK-26310. զինամթերք

ՄԱԿ-ի փորձագետների զեկույցում հիշատակվել է եւս մի հայկական օդանավ՝ EK-26310 համարով «Ան-26»-ը, որի շահագործողը եղել է «Սկիվա Էյրը»: Այս ինքնաթիռը, մասնավորապես, տեսել են 2015-ի ապրիլին նույն Ռուբկոնայում ռազմամթերք դատարկելիս: Չնայած EK ազգային նիշը հուշում է, որ ինքնաթիռը գրանցված է եղել Հայաստանում, ավիացիոն տեղեկատուներում իբրեւ դրա շահագործող նշված է հարավսուդանական «South Supreme Airline»-ը: Այսինքն՝ հավանական է, որ հայկական փոխադրողն ինքնաթիռը վարձակալման էր հանձնել աֆրիկական ընկերությանը:

«Conflict Armament Research»-ի զեկույցի հեղինակները հայտնել են, որ EK-72928-ից ու EK-26310-ից բացի՝ իրենք գրավոր հաղորդումներ են ստացել եւս երկու հայկական օդանավերի մասին, որոնցով 2014-ի ընթացքում Կուաջոկ եւ Մալակալ քաղաքներ զենք է մատակարարվել Հրվ. Սուդանի կառավարական ուժերին: Բայց քանի որ որեւէ իրեղեն ապացույց չի հաջողվել ձեռք բերել, մասնագետները զերծ են մնացել ինքնաթիռների գրանցման համարները հրապարակելուց:

EK-74052. պահեստամասեր՝ բանակին

Այդուհանդերձ, «CAR»-ը կարողացել է եւս մի հայկական օդանավի վերաբերյալ ապացույցներ գտնել: Զեկույցում նշվում է, որ EK-74052 համարով «Ան-74» ինքնաթիռն ավելի քան երկու տարի կանոնավոր թռել է Պալոիչ ավան, որի շրջակայքը հարուստ է նավթով եւ Հրվ. Սուդանի նավթարդյունաբերական կենտրոններից է: Այս տարածաշրջանը, սակայն, եւս զերծ չէ քաղաքացիական կռիվներից: Ըստ զեկույցի՝ օդանավի հայկական շահագործող «Սկիվա Էյրն» այն (ներառյալ անձնակազմը) վարձակալությամբ հանձնել էր հարավսուդանական «Eagle Enterprise Ltd»-ին, որը պայմանագրային հիմունքներով սնունդ եւ սարքավորումներ էր տեղափոխում «Dar Petroleum Operating Company» (DPOC) միջազգային հանքարդյունաբերական կոնսորցիումի համար:

Չնայած հարավսուդանական վարձակալը «CAR»-ի թիմին հայտնել է, թե ինքնաթիռով միայն քաղաքացիական բեռներ են տեղափոխվել, 2017-ի փետրվարի 3-ի թռիչքի բեռնագրում «DPOC»-ի համար նախատեսված բեռի հետ նշված է եղել նաեւ 758 կգ պահեստամաս Հրվ. Սուդանի զինուժի ստորաբաժանումներից մեկի համար: «Eagle Enterprise Ltd»-ն պարզաբանել է, որ դրանք եղել են մեքենայի տարբեր պահեստամասեր՝ օդանավ բեռնված «DPOC»-ի կողմից, սակայն իրենք չեն իմացել, որ բեռը բանակի համար է: «CAR»-ը, հաշվի առնելով այդ բացատրությունը, մատնանշել է, որ չնայած տեղափոխվածը զենք չի եղել, բացահայտումն ապացուցում է, որ նավթարդյունահանող միջազգային ընկերությունը բեռ է տեղափոխել իր գործունեության տարածքում տեղաբաշխված զինված ուժերի համար: Ի տարբերություն օդանավի վարձակալի եւ սեփականատեր «Geleon Trade Avia Ltd.»-ի (գրանցված է ԲՎԿ-ում), որոնք տեղեկություններ են հաղորդել նշված թռիչքի մասին, հանքարդյունաբերական կոնսորցիումը չի պատասխանել «CAR»-ի հարցմանը: Ի դեպ, 2018-ի մարտին ԱՄՆ իշխանությունները «DPOC»-ին ներառել են «սեւ ցուցակ», ինչը նշանակում է, որ ամերիկյան ընկերություններին եւ անհատներին արգելվում է առանց թույլտվության որեւէ բան մատակարարել այս կոնսորցիումին: Հավելենք, որ այժմ «Մարս Ավիան» է շահագործում EK-74052-ը:

Ըստ Սիմոնյանի՝ իր օդանավերն էմբարգո չեն խախտել
«CAR»-ի հարցերին պատասխանել է նաեւ «Սկիվա Էյրի» փայատեր Վահրամ Սիմոնյանը, ում մասին «Հետքը» տարբեր առիթներով գրել է: Հենց Սիմոնյանն է տարիներ շարունակ Աֆրիկայում գործունեության ծավալած «Վ-Բերդ Ավիա», «Սկիվա Էյր» եւ «South Airlines» հայկական ավիաընկերությունների իրական տերը (երեքի գործունեությունն էլ ներկայում դադարեցված է): Սիմոնյանը «CAR»-ի թիմին հայտնել է, թե «Սկիվա Էյր» եւ «South Airlines» ՍՊԸ-ները գրանցված են Հայաստանում, միաժամանակ Շարժայի օդանավակայանի ազատ տնտեսական գոտում գործում են նույնանուն՝ «Skiva Air Ltd» եւ «South Airlines Co» ընկերությունները:

Կարելի է ասել, որ ընկերությունների հայկական «տարբերակներն» առաջին հերթին ստեղծվել են ՀՀ-ում օդանավեր գրանցելու նպատակով, իսկ բուն բիզնեսը ծավալել են օֆշորային գոտիներում հիմնված նույնանուն ընկերությունների արաբական գրասենյակները: Այսպես՝ ժամանակին գրել էինք, որ Սիմոնյանը «Վ-Բերդ Ավիա» ՍՊԸ-ի հիմնադրումից շատ չանցած «V-Berd Avia Ltd» էր ստեղծել Բրիտանական Վիրջինյան Կղզիներում եւ դրա մասնաճյուղ՝ Շարժայի օդանավակայանում: Նույնկերպ նա «CAR»-ին տեղեկացրել է, որ «South Airlines Co»-ն գրանցված է Սեյշելյան Կղզիներում եւ Շարժայում:

Սիմոնյանը պնդել է, թե ինքը, լինելով ՀՀ-ում հիմնված «Սկիվա Էյրի» փայատերերից մեկը, երբեւէ առնչություն չի ունեցել դրա գործունեությանն ու կառավարմանը: Մյուս կողմից, ի հակադրություն ՄԱԿ-ի փորձագետների կազմած մի շարք զեկույցների, որոնց անդրադարձանք վերեւում, նշել է, թե «South Airlines»-ի եւ «Վ-Բերդ Ավիայի» օդանավերը երբեք զենք-զինամթերք կամ զինվորականներ չեն տեղափոխել, ինչով կխախտեին ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի էմբարգոն, մասնավորապես, Սոմալիում, Դարֆուրում, Լիբիայում:

Սակայն «Conflict Armament Research»-ը նշել է, որ իրենց եւ ՄԱԿ-ի փորձագետների կողմից Հրվ. Սուդանի քաղաքացիական պատերազմում հայկական օդանավերի ներգրավվածությունն ապացուցող փաստեր ներկայացնելուց հետո ԵՄ-ի արտաքին եւ պաշտպանական քաղաքականության պատասխանատուի՝ Արտաքին գործողությունների եվրոպական ծառայության եւ Հայաստանի կառավարության համագործակցության արդյունքում 2017-ի մարտին ՀՀ ՔԱԳՎ-ն կասեցրել է «Սկիվա Էյրի» օդանավ շահագործողի վկայականի (ՕՇՎ) գործողությունը:  

Հետևեք մեզ Telegram-ում
website by Sargssyan