Այսօր՝ 29 մարտի 2024թ., 00:00
Նյարդաբանները ուղեղում մի մեխանիզմ են հայտնաբերել, որը վերահսկում է երաժշտության տակ պարելու ցանկությունը ԱՄՆ առաջին տիկինը երեխաների համար գիրք է գրել իր կատվի մասին Եվրոպայում 11-ից 15 տարեկան գրեթե յուրաքանչյուր վեցերորդ երեխան կիբերհարձակման է ենթարկվում ԱՄՆ-ն 2024 թ. 228 մլն դոլար է հատկացրել Բալթյան երկրներին պաշտպանության համար Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Ապացույցներ են ձեռք բերվել, որ «Կրոկուս Սիթի Հոլ»-ի ահաբեկիչները կապ ունեն ուկրաինացի ազգայնականների հետ. ՌԴ Քննչական կոմիտե Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ Երևանում թալանել են հայտնի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5 մլն 500 հազար դրամի բջջային հեռախոս Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Հայաստանն աշխարհի աչքի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթն անօրինական էր, բայց դա հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր․ Շահրամանյան Մանիպուլյացիա․ Կառավարությունը հարկատուների գումարները տվեց «Վեոլիա Ջուր»-ին, որ հարկատուների համար ջուրը չթանկանա Մեծ Պահք. Ավագ հինգշաբթի. Արարիչը ստեղծեց ձկներին ու թռչուններին ՀՀ-ն 300 հազար դոլարի օգնություն կտրամադրի Ճապոնիային երկրաշարժից տուժածների հումանիտար կարիքների բավարարման համար Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում Արցախը երբևէ Հայաստանի համար վտանգ չի եղել, դա մանիպուլյացիա է իշխանությունը պահելու համար. Արցախի ԱԺ պատգամավորը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին Ցելոֆանե տոպրակները չհանվեցին, այլ թանկացան. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 190 ՔՊ-ականներն այլեւս առաջվանը չեն. նրանց սիրտը վախ է ընկել 92 մլն եվրո․ կառավարությունը դարձյալ վարկ է վերցնում Որքան են վճարել Հրաչուհի Ութմազյանին ու Համլետ Առաքելյանին՝ «Օսկար» մրցանակաբաշխությունը մեկնաբանելու համար Տավուշի հարցով իշխանությունը պահեստային տարբերակներ է նախատեսել Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովում քաոս է ՔԿ-ն մտել է դատարան և Մանվել Գրիգորյանի դատավոր դստերը օգնականի վերաբերյալ հարցեր է տվել Սեփական կամքով որոշել է հանձնել Տավուշի բնակավայրերը ՆԳ նախարարը քաղաքական լուրջ վրիպում է թույլ տվել Գուրգեն Արսենյանը ՔՊ-ից նեղացած է 15-օրյա ժամկետում տուգանքը վճարելու դեպքում կկիրառվի 30 տոկոսի նվազեցում. ՆԳՆ Զույգերը, որոնք միասին ալկոհոլ են խմում, ավելի երկար են ապրում միասին Ցուցարարները գոմաղբ են թափել ամերիկացի պաշտոնյաների տների մոտ Պեսկովը պատմել է «Крокус»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչությունից հետո Պուտինի անցկացրած անքուն գիշերվա մասին «Լյուկի կափարիչ» փոխելը՝ լուրի թեմա․ Քաղաքացիները ծաղրում են թաղապետարանին Արթուր Աբրահամ․ Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր Օրվա խորհուրդ Փաշինյանը զարմացել է, որ ժողովուրդն այսքան տարի իրենց հանդուրժում է. «Հրապարակ» Սրանք անցան պլան Բ-ին. Գառնիկ Դանիելյան ՀՀ-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը որևէ երրորդ կողմի դեմ ուղղված չէ և չէր էլ կարող լինել. ՀՀ ԱԳՆ-ն՝ Ադրբեջանի հայտարարություններին «Ամիօ բանկ»-ը վերաբրենդավորումից հետո լծվել է ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց հարկադիր սնանկացման գործընթացին Օրենքի խախտմամբ աշխատանքից ազատվածներին նախարարությունները 436 մլն դրամ հարկադիր պարապուրդի գումար են վճարել Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ոսկերչության ոլորտի կասկածելի աճը շարունակում է «բարձր տնտեսական աճ» ապահովել Զախարովան՝ Ուկրաինային ադրբեջանական զենք մատակարարելու մասին՝ նման տեղեկությունները մանրակրկիտ ստուգվում են Իշխանությունների՝ ամեն ինչ օպտիմալացնելու ու կրճատելու սեւեռումը հասել է Դիլիջան Տարածքներ զիջելը դե ֆակտո տարածքային փոփոխությունների է հանգեցնում․ Գևորգ Դանիելյան Մահացել է Արարատ Զուրաբյանի դուստրը Ինչու չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ Նախկին ԱԱԾ-ականները՝ Զվարթնոցից ռուս սահմանապահներին հանելու մասին «Ճակատագրական չաթը». ինչո՞ւ են հրաժարական տվել 4 դատավորները Թալիբները նախատեսում են քարկոծելով մահապատժի ենթարկել կանանց դավաճանության համար Հետազոտողները վերծանել են ացտեկների տեքստերը, որոնք պատմում են մայրաքաղաքի հիմնադրման և իսպանացիների ներխուժման մասին Գիտնականները արհեստական բանականության կիրառմամբ բարելավել են գարեջրի համը Իտալական լճում «առաջադեմ տեխնոլոգիաներով» կառուցված հնագույն նավակներ են հայտնաբերվել Մենք «Զանգեզուրի միջանցք» տերմինը չենք օգտագործում, այլ` երթուղի, որը Ադրբեջանի արևմտյան շրջանները ՀՀ-ի Սյունիքի մարզով կապում է Նախիջևանի հետ․ Զախարովա Թիվ 130 դպրոցի՝ յուրացումների մեջ մեղադրվող տնօրենն ազատվեց աշխատանքից 29-ամյա երիտասարդը կալանավորվել է դանակով համաքաղաքացու սպանության փորձի և վերջինիս փեսային մարմնական վնասվածքներ հասցնելու մեղադրանքով Փնտրելու կարիք չկա, այդ մարդիկ Տավուշում սպասում են ձեզ. Գառնիկ Դանիելյանը՝ Ալեն Սիմոնյանին 153 մլն ռուբլի. ՌԴ-ում բանկի փոխնախագահին թալանել են սեփական բանկում Ոստիկանության պաշտոնատար անձ կաշառք է ստացել ապօրինի հատված փայտանյութի տեղափոխման դիմաց Crocus City Hall-ը գրավադրվել է Գազպրոմբանկում Ծեծկռտուք Արարատի մարզում՝ համայնքապետարանի աշխատակիցների մասնակցությամբ Crocus City Hall-ը՝ ահաբեկչությունից հետո Ես ավելի լավ ֆուտբոլ եմ խաղում, քան մեր հավաքականը. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 189 Ժխտողականներ Էրդողանն ու Նեթանյահուն ամոթաբար շահարկում են ցեղասպանություն եզրույթը՝ միմյանց մեղադրելու համար․ Սասունյան Ալիևը Փաշինյանին հանդիմանել է Վարդան Օսկանյանը արցախցիների հետվերադարձի վերաբերյալ բանակցություններ է վարում Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում Արևմուտքը Փաշինյանին զգուշացնում է Կարևորը արդյունքն է, իսկ այն բացասական է. Պետրակով 2 հարկի վերանորոգման համար ծախսվել է 55 մլն դրամ, իսկ ճանապարհների վրա՝ 0 Հնագետները պատմական բնահողի նմուշներում առաջին անգամ միկրոպլաստիկ են հայտնաբերել ԱԱԾ մեկուսարանը կփակվի, նոր ՔԿՀ է ստեղծվում Ավելի ու ավելի ենք մոտենում այն կետին, որտեղ կործանարար քաոսն անխուսափելի է․․․ Մհեր Մելքոնյան Մահացել է Արթուր Աբրահամի հայրը Ներքին խմբում գրված հայհոյանքները հավանելու դնելու համար դատավորը հեռացավ համակարգից Կտրականապես դեմ ենք Կոնսերվատորիան այլ ԲՈւՀ-ի հետ միավորելուն. ԿԳՄՍՆ-ին դիմում է փոխանցվել «Զանգեր»-ի մոտակայքում ձյան և մերկասառույցի պատճառով բեռնատարներ էին արգելափակվել, օգնության են հասել փրկարարները Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության գործով ձերբակալվածների ցուցմունքները հաստատել են ուկրաինական հետքը Թուրքական լրատվամիջոցները մանրամասներ են հայտնել «Crocus»-ի ահաբեկչության մեջ մեղադրվողների՝ Ստամբուլում գտնվելու մասին Արդյոք Գուրգեն Արսենյանը վայր կդնի մանդատը Լեմկինի ինստիտուտը հանրությանը կոչ է արել համոզել Ալիևի ռեժիմին ազատ արձակել հայ ռազմագերիներին
Հարցում

Արա Գյուլերի Ստամբուլն իմ Ստամբուլն է. Օրհան Փամուկ

Թուրք վիպասան, գրականության Նոբելյան մրցանակակիր Օրհան Փամուկը The New York Times-ում հիշողություններ է գրել աշխարհահռչակ պոլսահայ լուսանկարիչ-լրագրող Արա Գյուլերի մասին: Նա ընկերոջը հիշում է որպես հիանալի լուսանկարչի, որը Ստամբուլն ու նրա մարդկանց հավերժացնում էր իր լուսանկարներում:

«Արա Գյուլերի Ստամբուլն իմ Ստամբուլն է»,- գրում է Փամուկը` պատմելով, որ նրա հետ ապրել է նույն թաղամասում և իր ծնվելուց երկու տարի հետո Արա Գյուլերը սկսել է լուսանկարել քաղաքը: Առաջին անգամ Արայի մասին լսել է 1960-ականներին, երբ Hayat շաբաթաթերթում տեսել է նրա լուսանկարները:

«Հորեղբայրներիցս մեկն այդ թերթի խմբագիրն էր: Արան Պիկասոյի, Դալիի և այլ հայտնի գրողների և նկարիչների դիմանկարներ էր հրապարակում, նաև լուսաբանում էր Թուրքիայի ավագ սերնդի գրական և մշակութային գործիչների աշխատանքները… «Սև գիրք» վեպս հաջողելուց հետո երբ Արան ինձ առաջին անգամ լուսանկարեց, հասկացա, որ որպես գրող կայացել եմ»:

Փամուկը պատմում է, որ Արան կես դարից ավելի անձնվիրաբար լուսանկարել է Ստամբուլը: Նրանց բարեկամությունն սկսվել է 2003-ին, երբ Փամուկը Արա Գյուլերի լուսանկարների 900,000-անոց արխիվում իր «Ստամբուլ» գրքի համար նյութեր էր փնտրում: «Նա իր հորից ժառանգած երեք հարկանի տունը դարձրել էր արհեստանոց, գրասենյակ և արխիվ» :

Նրա խոսքով՝ Գյուլերը, իմանալով, որ գրքի համար Փամուկը փնտրում է Ստամբուլի մելամաղձոտ կողմը պատկերող լուսանկարներ, ամբողջությամբ բաց է արել արխիվը նրա առաջ: Փամուկը առաջին անգամ Ստամբուլի այդ թաքնված կողմին ծանոթացել է հենց Արայի լուսանկարների շնորհիվ, որոնց մեջ աղքատներն էին, գործազուրկները, քաղաքում բախտ փնտրողները:

«Արայի լուսանկարները կարծես ասում էին, որ, հիրավի, Ստամբուլի համայնապատկերներն անսահման գեղեցիկ են, բայց նախ` մարդիկ են գեղեցիկ… Նրա լուսանկարներն ինձ նաև սովորեցրին, թե որքան փխրուն և խեղճ են մարդիկ, երբ կանգնում են Ստամբուլի օսմանյան ճարտարապետական կառույցների, վեհաշուք մզկիթների և շատրվանների կողքին»,- գրում է Փամուկը:

Նա պատմում է, որ Գյուլերը հաճախ նյարդայնացած իրեն ասում էր, թե իր լուսանկարները հավանում է, միայն որովհետև մանկությունն են հիշեցնում, իսկ ինքը հակառակվում էր, թե`ո՛չ, սիրում է, որովհետև գեղեցիկ են: Նրան դուր էր գալիս Արայի հետ խոսել գեղեցիկի, հիշողությունների և դրանց կապի մասին:

«Մեր շփման սկզբում չէինք խոսում Արայի հայկական արմատներից և Օսմանյան կայսրության հայերի ծանր, դժվարին անցյալից. այս թեման մինչ օրս էլ արգելված է Թուրքիայում: Ես հասկանում էի, որ նրա համար դժվար կլինի այդ մասին խոսել, իսկ նա գիտակցում էր, որ այդ մասին խոսելով` իր համար չափազանց դժվար կլիներ Թուրքիայում ապրել»,- պատմում է վիպասանը:

Տարիների ընթացքում նրանք մտերմացել են, և Գյուլերը նրան վստահել է այնպիսի գաղտնիքներ, որոնց մասին ոչ մեկի հետ չէր խոսում: Նա պատմել է, որ Թուրքիայի կառավարության սահմանած հարկերից խուսափելու և աշխատանքային ճամբար չաքսորվելու համար իր դեղագետ հայրը ստիպված է եղել թողնել Գալաթասարայի իր տունը և մի քանի ամիս թաքնվել այլ վայրում:

Գյուլերը նաև պատմել է 1955-ի սեպտեմբերի 6-ի մասին, երբ Թուրքիայի կառավարության կազմած հրոսակախմբերն իր հայրենի տան Իստիկլալ անունով փողոցը վերածել էին պատերազմի թատերաբեմի` ավերելով հայերի, հույների ու վրացիների խանութներն ու եկեղեցիները:

Փամուկը գրում է, որ մանուկ հասակում մոր հետ հաճախ է այցելել այդ փողոց, որտեղ հիմնականում հայեր ու հույներ էին ապրում: 1955-ի էթնիկ զտումներից հետո նրանից շատերը ստիպված են եղել լքել իրենց տները, իսկ 1960-ականներից այնտեղ նրանցից գրեթե ոչ ոք չէր մնացել:

Նրանք ազատորեն խոսում էին տարբեր թեմաներից, սակայն այդպես էլ չէին անդրադառնում Օսմանյան կայսրության հայերի` Արայի պապերի կոտորածին: 2005-ին մի հարցազրույցում Փամուքն ասել էր, որ Թուրքիայում այդպես էլ մտքի ազատություն չի հաստատվում, և դեռևս անհնարին է խոսել 90 տարի առաջ Օսմանյան կայսրությունում հայերի ոչնչացման մասին, և նրա դեմ դատական գործ էր հարուցվել:

«Երկու տարի անց իմ ընկերոջը` հայազգի լրագրող Հրանտ Դինքին, Ստամբուլում՝ փողոցի մեջտեղում, սպանեցին «Հայոց ցեղասպանություն» ասելու համար: Որոշ թերթեր ակնարկում էին, որ ես կարող եմ հաջորդը լինել... և ես սկսեցի արտասահմանում` Նյու Յորքում, ավելի երկար մնալ, և երբեմն կարճ այցով վերադառնալ Ստամբուլի իմ գրասենյակ` առանց որևէ մեկին այդ մասին տեղեկացնելու»,- գրում է Փամուքը:

Այդ կարճ այցերից մեկի ժամանակ Արան գնացել է նրան տեսնելու: «Նա շնչակտուր էր, իրեն հատուկ ձևով անիծում էր ամենքին ու ամեն ինչ: Հետո իր ահագին մարմնով ինձ գրկեց ու լաց եղավ՝ ասելով, որ ինձ ոչ ոք չի կարող դիպչել: Նրան ճանաչողները գիտեն, թե որքան էր սիրում հայհոյել, և որքան առնական էր նա, և կհասկանան իմ զարմանքը, երբ նրան այդ վիճակում տեսա», - հիշում է վիպասանը: Երկար լացելուց հետո նա հանգստացել է, ջուր խմել ու գնացել:

Փամուկն ու Արան այնուհետև կրկին հանդիպել են, վիպասանը սկսել է կրկին ուսումնասիրել լուսանկարչի արխիվը` կարծես ոչինչ չէր էլ եղել: «Բայց ես այլևս չէի ուզում նրան հարցնել իր պապերի մասին: Նա ինձ իր արցունքներով ամեն ինչ արդեն ասել էր»,- գրում է հեղինակը:

«Արան հույս ուներ, որ ժողովրդավարություն կլինի, որտեղ ամենքը կկարողանա խոսել իրենց սպանված նախնիների մասին, կամ գոնե լաց լինել նրանց համար: Թուրքիան երբեք չդարձավ այդ երկիրը: Վերջին 15 տարիներին պարտք արած փողերով տնտեսական զարգացումը ժողովրդավարացման փոխարեն ավելի է սահմանափակել մտքի ազատությունը` Արա Գյուլերի հին Ստամբուլը դարձնելով «Կորած Ստամբուլ»»,- եզրափակում է Օրհան Փամուքը:

Հետևեք մեզ Telegram-ում
website by Sargssyan