Սաուդյան Արաբիայի եւ Կանադայի միջեւ սկանդալը ստիպել է Արեւմուտքին լռել
Սաուդյան Արաբիայի եւ Կանադայի միջեւ դիվանագիտական սկանդալը դարձել է Արեւմուտքի եւ նավթով հարուստ թագավորության միջեւ նոր «կարմիր գծերի» առաջացման պատճառ՝ Արեւմուտքի երկրներին զսպելով մարդու իրավունքների վեաբերյալ հրապարակային քննադատությունից, գրում է AFP-ն:
Զայրացած Սաուդյան Արաբիան անցյալ ամիս արտաքսել էր Կանադայի դեսպանին եւ սառեցրել առեւտուրն այն բանից հետո, երբ Օտտավան դատապարտել էր ակտիվիստների դեմ ճնշումները Պարսից ծոցի պետությունում, որն ավելի ագրեսիվ է դառնում միջազգային քննադատության հանդեպ:
Կանադան խոստանում է միշտ պաշտպանել մարդու իրավունքներն ամբողջ աշխարհում, չնայած նրան, որ երկու երկրների միջեւ բարձր մակարադկում բանակցություններ են անցկացվում տարաձայնությունները կարգավորելու համար:
Չնայած դատելով ամեն ինչց, միայն Կանադան է այդ կարծիքին:
«Մենք համաձայանել ենք նոր կարմիր գծերին»,-ասել է արեւմտյան պաշտոնյան՝ բացատրելով, թե ինչու դաշնակիցները չեն սատարել Կանադայի դիրքորոշումը:
«Մենք փորձում ենք հասկանալ. կարող ենք արդյոք մենք քննադատական թվիթներ գրել մեր ԱԳՆ-ի անունից: Թե՞ այդ դեպքում անցանկալի անձ կդառնանք», - հավելել է պաշտոնյան՝ նշելով, որ Էր Ռիադից վտարված կանադական դեսպանը հայտարարվել էր «նեգրի թագավորություն»:
Խոշոր արեւմտյան տերությունները, ներառյալ ԱՄՆ-ն՝ Սաուդյան Արաբիայի գլխավոր դաշնակիցը, չաջակցեցին Օտտավային այդ առճակատման մեջ:
Անցյալ ամիս ԵՄ-ն նախատեսում էր Օտտավայի դիրքորոշման սատարման համար հրապարակային հայտարաություն տարածել, ասել է արեւմտյան պաշտոնյան, գրում է AFP-ն:
Սակայն մտքափոխվել է, Սաուդյան Արաբիայի արտգործանախարար Ադել ալ Ջուբեյրի հետ փակ հանդիպանը սահմանափակվելով պաշտոնական դիվանագիտական նոտայով:
«Արեւմտյան երկրները շատ զգույշ կլինեն Սաուդյան Արաբիայի ներքին քաղաքականության բացահայտ քննադատության դեպքում»,- կարծում է Կանադայի համալսարանի պրոֆեսոր Բեսմա Մոմանին:
«Կանադայի դեպքը ցույց տվեց, որ շատ գործարար գործարքներ կարող են խզվել, եթե քննադատությունը վերաբերում է Սաուդյան Արաբիայի կառավարիչներին»:
Իսպանիան հայտարարել է, որ լազերային նշանառությամբ 400 ռումբ կվաճառի Սաուդյան Արաբիային՝ չնայած Եմենի ռմբակոծումներին:
Մադրիդը մտքափոխվեց այն լուրերից հետո, որ Էր Ռիադը քննարկում է Իսպանիայի հետ 1.8 մլրդ եվրոյի ռազմական նավերի մատակարարման գործարքը չեղարկելու հնարավորությունը:
Վերլուծաբաններն ասում են, որ սա ցույց է տալիս այն, որ Սաուդյան Արաբիան ավելի հաճախ է օգտագործում իր տնտեսական լծակները, որպեսզի ճնշի արտաքին քննադատությունը: Եվ կարծես թե, դա աշխատում է:
Սաուդյան պաշտոնյաները մասնավոր կարգով պնդում են, որ քաղաքավարի փակ մասնակցությունն ավելի արդյունավետ դիվանագիտական գործիք է, քան թագավորության հրապարակային քննադատությունը, որը երկար ժամանակ քննադատվել է մարդու իրավունքների հետ կապված վիճակի համար:
«Քննադատության համար բարձրախոսի օգտագործումը կարող է չաշխատել», - AFP-ին ասել է մեկ այլ պաշտոնյա:
«Բայց սաուդյան թագավորությունում ու՞մ հետ խոսես մարդու իրավունքների մասին: Փխգործակցության համար հստակ ուղիներ չկան»:
Վերջին շաբաթների ընթացքում Թագավորությունը ձերբակալել է մի քանի իրավապաշտպանների եւ կին ակտիվիստների, որոնցից ոմանք մեղադրվում են ազգային անվտանգությունը խաթարելու համար:
Միեւնույն ժամանակ, Կանադան առաջին երկիրը չէ, որը տուժել է թագավորության քննադատության համար:
2015 թվականի մարտին Սաուդյան Արաբիան հետ էր կանչել իր դեսպանին Ստոկհոլմից Շվեդիայի արտաքին գործերի նախարարի քննադատությունից հետո: Աղբյուրները նշում են, որ թագավորությունը կրճատել է հարաբերությունները որոշ գերմանական ընկերությունների հետ Բեռլինի հետ դիվանագիտական վեճի ֆոնին:
Սակայն արեւմտյան երկրների համար ընտրությունը միանշանակ է: «Եթե նպատակը գործարար հարաբերությունները պահպանելն է, ապա հանրային քննադատությունը մասնակցության միջոց չէ», - ասել է Մոմանին:
«Սակայն եթե մտադրությունը քաղաքական ազատականացման եւ քաղաքացիական հասարակության սուբյեկտներին աջակցելն է, ապա հանրային քննադատությունը կարեւոր է ազգային սուբյեկտներին եւ միջազգային հանրությանը տեղեկացնելու համար, որ սաուդյան քաղաքականությունը անընդունելի է»:
Լուրեր Հայաստանից - NEWS.am