Այսօր՝ 29 մարտի 2024թ., 00:00
Նյարդաբանները ուղեղում մի մեխանիզմ են հայտնաբերել, որը վերահսկում է երաժշտության տակ պարելու ցանկությունը ԱՄՆ առաջին տիկինը երեխաների համար գիրք է գրել իր կատվի մասին Եվրոպայում 11-ից 15 տարեկան գրեթե յուրաքանչյուր վեցերորդ երեխան կիբերհարձակման է ենթարկվում ԱՄՆ-ն 2024 թ. 228 մլն դոլար է հատկացրել Բալթյան երկրներին պաշտպանության համար Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Ապացույցներ են ձեռք բերվել, որ «Կրոկուս Սիթի Հոլ»-ի ահաբեկիչները կապ ունեն ուկրաինացի ազգայնականների հետ. ՌԴ Քննչական կոմիտե Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ Երևանում թալանել են հայտնի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5 մլն 500 հազար դրամի բջջային հեռախոս Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Հայաստանն աշխարհի աչքի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթն անօրինական էր, բայց դա հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր․ Շահրամանյան Մանիպուլյացիա․ Կառավարությունը հարկատուների գումարները տվեց «Վեոլիա Ջուր»-ին, որ հարկատուների համար ջուրը չթանկանա Մեծ Պահք. Ավագ հինգշաբթի. Արարիչը ստեղծեց ձկներին ու թռչուններին ՀՀ-ն 300 հազար դոլարի օգնություն կտրամադրի Ճապոնիային երկրաշարժից տուժածների հումանիտար կարիքների բավարարման համար Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում Արցախը երբևէ Հայաստանի համար վտանգ չի եղել, դա մանիպուլյացիա է իշխանությունը պահելու համար. Արցախի ԱԺ պատգամավորը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին Ցելոֆանե տոպրակները չհանվեցին, այլ թանկացան. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 190 ՔՊ-ականներն այլեւս առաջվանը չեն. նրանց սիրտը վախ է ընկել 92 մլն եվրո․ կառավարությունը դարձյալ վարկ է վերցնում Որքան են վճարել Հրաչուհի Ութմազյանին ու Համլետ Առաքելյանին՝ «Օսկար» մրցանակաբաշխությունը մեկնաբանելու համար Տավուշի հարցով իշխանությունը պահեստային տարբերակներ է նախատեսել Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովում քաոս է ՔԿ-ն մտել է դատարան և Մանվել Գրիգորյանի դատավոր դստերը օգնականի վերաբերյալ հարցեր է տվել Սեփական կամքով որոշել է հանձնել Տավուշի բնակավայրերը ՆԳ նախարարը քաղաքական լուրջ վրիպում է թույլ տվել Գուրգեն Արսենյանը ՔՊ-ից նեղացած է 15-օրյա ժամկետում տուգանքը վճարելու դեպքում կկիրառվի 30 տոկոսի նվազեցում. ՆԳՆ Զույգերը, որոնք միասին ալկոհոլ են խմում, ավելի երկար են ապրում միասին Ցուցարարները գոմաղբ են թափել ամերիկացի պաշտոնյաների տների մոտ Պեսկովը պատմել է «Крокус»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչությունից հետո Պուտինի անցկացրած անքուն գիշերվա մասին «Լյուկի կափարիչ» փոխելը՝ լուրի թեմա․ Քաղաքացիները ծաղրում են թաղապետարանին Արթուր Աբրահամ․ Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր Օրվա խորհուրդ Փաշինյանը զարմացել է, որ ժողովուրդն այսքան տարի իրենց հանդուրժում է. «Հրապարակ» Սրանք անցան պլան Բ-ին. Գառնիկ Դանիելյան ՀՀ-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը որևէ երրորդ կողմի դեմ ուղղված չէ և չէր էլ կարող լինել. ՀՀ ԱԳՆ-ն՝ Ադրբեջանի հայտարարություններին «Ամիօ բանկ»-ը վերաբրենդավորումից հետո լծվել է ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց հարկադիր սնանկացման գործընթացին Օրենքի խախտմամբ աշխատանքից ազատվածներին նախարարությունները 436 մլն դրամ հարկադիր պարապուրդի գումար են վճարել Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ոսկերչության ոլորտի կասկածելի աճը շարունակում է «բարձր տնտեսական աճ» ապահովել Զախարովան՝ Ուկրաինային ադրբեջանական զենք մատակարարելու մասին՝ նման տեղեկությունները մանրակրկիտ ստուգվում են Իշխանությունների՝ ամեն ինչ օպտիմալացնելու ու կրճատելու սեւեռումը հասել է Դիլիջան Տարածքներ զիջելը դե ֆակտո տարածքային փոփոխությունների է հանգեցնում․ Գևորգ Դանիելյան Մահացել է Արարատ Զուրաբյանի դուստրը Ինչու չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ Նախկին ԱԱԾ-ականները՝ Զվարթնոցից ռուս սահմանապահներին հանելու մասին «Ճակատագրական չաթը». ինչո՞ւ են հրաժարական տվել 4 դատավորները Թալիբները նախատեսում են քարկոծելով մահապատժի ենթարկել կանանց դավաճանության համար Հետազոտողները վերծանել են ացտեկների տեքստերը, որոնք պատմում են մայրաքաղաքի հիմնադրման և իսպանացիների ներխուժման մասին Գիտնականները արհեստական բանականության կիրառմամբ բարելավել են գարեջրի համը Իտալական լճում «առաջադեմ տեխնոլոգիաներով» կառուցված հնագույն նավակներ են հայտնաբերվել Մենք «Զանգեզուրի միջանցք» տերմինը չենք օգտագործում, այլ` երթուղի, որը Ադրբեջանի արևմտյան շրջանները ՀՀ-ի Սյունիքի մարզով կապում է Նախիջևանի հետ․ Զախարովա Թիվ 130 դպրոցի՝ յուրացումների մեջ մեղադրվող տնօրենն ազատվեց աշխատանքից 29-ամյա երիտասարդը կալանավորվել է դանակով համաքաղաքացու սպանության փորձի և վերջինիս փեսային մարմնական վնասվածքներ հասցնելու մեղադրանքով Փնտրելու կարիք չկա, այդ մարդիկ Տավուշում սպասում են ձեզ. Գառնիկ Դանիելյանը՝ Ալեն Սիմոնյանին 153 մլն ռուբլի. ՌԴ-ում բանկի փոխնախագահին թալանել են սեփական բանկում Ոստիկանության պաշտոնատար անձ կաշառք է ստացել ապօրինի հատված փայտանյութի տեղափոխման դիմաց Crocus City Hall-ը գրավադրվել է Գազպրոմբանկում Ծեծկռտուք Արարատի մարզում՝ համայնքապետարանի աշխատակիցների մասնակցությամբ Crocus City Hall-ը՝ ահաբեկչությունից հետո Ես ավելի լավ ֆուտբոլ եմ խաղում, քան մեր հավաքականը. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 189 Ժխտողականներ Էրդողանն ու Նեթանյահուն ամոթաբար շահարկում են ցեղասպանություն եզրույթը՝ միմյանց մեղադրելու համար․ Սասունյան Ալիևը Փաշինյանին հանդիմանել է Վարդան Օսկանյանը արցախցիների հետվերադարձի վերաբերյալ բանակցություններ է վարում Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում Արևմուտքը Փաշինյանին զգուշացնում է Կարևորը արդյունքն է, իսկ այն բացասական է. Պետրակով 2 հարկի վերանորոգման համար ծախսվել է 55 մլն դրամ, իսկ ճանապարհների վրա՝ 0 Հնագետները պատմական բնահողի նմուշներում առաջին անգամ միկրոպլաստիկ են հայտնաբերել ԱԱԾ մեկուսարանը կփակվի, նոր ՔԿՀ է ստեղծվում Ավելի ու ավելի ենք մոտենում այն կետին, որտեղ կործանարար քաոսն անխուսափելի է․․․ Մհեր Մելքոնյան Մահացել է Արթուր Աբրահամի հայրը Ներքին խմբում գրված հայհոյանքները հավանելու դնելու համար դատավորը հեռացավ համակարգից Կտրականապես դեմ ենք Կոնսերվատորիան այլ ԲՈւՀ-ի հետ միավորելուն. ԿԳՄՍՆ-ին դիմում է փոխանցվել «Զանգեր»-ի մոտակայքում ձյան և մերկասառույցի պատճառով բեռնատարներ էին արգելափակվել, օգնության են հասել փրկարարները Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության գործով ձերբակալվածների ցուցմունքները հաստատել են ուկրաինական հետքը Թուրքական լրատվամիջոցները մանրամասներ են հայտնել «Crocus»-ի ահաբեկչության մեջ մեղադրվողների՝ Ստամբուլում գտնվելու մասին Արդյոք Գուրգեն Արսենյանը վայր կդնի մանդատը Լեմկինի ինստիտուտը հանրությանը կոչ է արել համոզել Ալիևի ռեժիմին ազատ արձակել հայ ռազմագերիներին
Հարցում

Փոփոխություններ կամ ռազմավարական ինքնասպանություն Բաց նամակ «2018-ի ապրիլի » ՀՀ վարչապետին

Ակնհայտ է, որ Հայաստանին պետք են փոփոխություններ, որոնք կհանգեցնեն պետության «կլասի», կարգի, քաշային կատեգորիայի վերափոխմանը։ Այնպիսիք, որ դեպի Հայաստան կձգեն հայերին (և ոչ միայն)՝ այստեղ ապրելու և գործելու։ Սա է միակ ճանապարհը՝ դիմակայելու կազմակերպված շրջափակմանը, տարածաշրջանային նախագծերից Հայաստանի դուրս մնալուն, արտագաղթին։

Ակնհայտ է նաև, որ խոշոր փոփոխությունների համար պետք է չվախենալ բոլորովին նոր լուծումներից, փոխել ընդհանրապես իրավիճակին նայելու անկյունը։

Առանձնացնենք երեք նպատակ, որոնց ուղղությամբ քայլերը կբերեն մեծ հեռանկարների.

ա/ Ստեղծել հասարակություն
բ/ Թվայնացնել պետությունը
գ/ Ձևավորել աշխատողների իրավունքների պաշտպանության համակարգ

Առաջին հայացքից այս երեք խնդիրները կարող են անսպասելի և գուցե անհասկանալի թվալ, իրար հետ ուղղակիորեն չկապվող, սակայն սրանք պրագմատիկ ու Հայաստանի համար առանցքային նպատակներ են։ Իմ հոդվածաշարը ցանկանում եմ սկսել առաջին կետից։

Ստեղծել հասարակություն

Մենք մոտ ենք «պետություն առանց հասարակության» իրավիճակին։ Խաթարված են հասարակական արժեքների, հասարակական «չի կարելիի», արգելքների, տաբուների համակարգերը։ Չկա հասարակություն, որից կարելի է քաշվել, ամաչել։ Չկա հասարակություն, որը գիտե՝ որն է լավը, որը՝ վատը, որն է կարելի, որը՝ ոչ։ Ով է հերոսը, ով՝ դավաճանը, ով է սկզբունքայինը, ով՝ կոնֆորմիստը։ Ով է գողականը, ով՝ մտավորականը, և այլն։

Սովետահայ հասարակության արժեհամակարգը սպառել է իր վերջին մնացորդները, այն այլևս չկա։ Իր լավ ու վատ կողմերով՝ այն ինչ-որ ժամանակ հայ ժողովրդի համար ծառայել է որպես արժեհամակարգ։ Հինը սպառվել է, իսկ նորը, բազմաթիվ հարվածների ու ցնցումների արդյունքում, այդպես էլ չի ձևավորվել։ Կան առողջ սաղմեր, որոնք դեռևս ինկուբացիոն շրջանում են, թույլ են և կարիք ունեն բարենպաստ պայմանների։ Մնացածը հասարակություն չէ։ Մնացածը բնակչություն է։

Պետությունն ապրում է հասարակական բեսպրեդելի պայմաններում։ Այս պայմաններում լուրջ չէ խոսել պետական մտածողության մասին։ Բնակչությունը չի կարող ունենալ պետական մտածողություն, պետական մտածողություն ունենում են հասարակությունները։ Հասարակության բացակայության պարագայում քիչ թե շատ մեծ արժեքներ ստեղծելը, քիչ թե շատ մեծ նպատակներ դնելը և իրականացնելը, պետության առողջ զարգացումն ուղղակի հնարավոր չէ։ Հասարակական բեսպրեդելի պայմաններում ճիշտը նա է, ով ուժեղ է։ Բայց սա էլ կայունություն չի ապահովում, որովհետև մի դրվագում ուժեղ կարող է լինել իշխանությունը, այլ դեպքում՝ ամբոխը, մի դեպքում՝ ուժայինները, այլ դեպքում՝ կրիմինալը, մի փուլում՝ մեծահարուստները՝, այլ փուլում՝ փողոցում հայտնված կիսաքաղց հարյուր հազարները։ Ոչ ոք ապահովագրված չէ։

Հասարակությանը պետք է կրթել, կրթել և կրկին կրթել։ Ստանդարտ, մաշված մեխանիզմներով, դատարկ քարոզներով ոչինչ անել հնարավոր չէ։ Պետք է գտնվեն նոր մեխանիզմներ, նոր ձևաչափեր, նոր ժանրեր, նոր հարթակներ, նոր մարդիկ։ Պետք է օգտագործել նոր տեխնոլոգիաների լայն հնարավորությունները։

Հասարակություն ստեղծելու համար պետք է փորձել հասկանալ նաև՝ ինչպե՞ս են հավասարներից ծնվում առաջնորդները, բարեփոխիչները։ Ինչպե՞ս է գորշությունից մեկը պոկվում ու փոխում պատմության անիվը։ Ինչպե՞ս դա կարող է տեղի ունենալ Հայաստանում։ Ո՞վ կզգա իր բաժին պատասխանատվությունը և կիրականացնի Հայաստանում նոր հասարակություն ձևավորելու բարդ գործը՝ դառնալով բնական լիդեր։

Դասական բոլոր տարբերակները սին են. ստեղծագործական միություններից որևէ մեկի ղեկավարը հասարակությանը բան չի ասում, բազմաթիվ թատրոնների ղեկավարները բան չեն ասում, տասնյակներով մեդալակիր ու շքանշանակիր արվեստագետները բան չեն ասում, բուհերի ռեկտորները բան չեն ասում։ Բացառություններն այստեղ այնքան քիչ են, որ միայն շեշտում են մեծամասնության լռությունը։ Տեսե՞լ եք երբևէ, որ այս մարդիկ, որոնք ի պաշտոնե պարտավոր էին կրթել հասարակությանը, որևէ բան ասեն՝ պետության հետ կապված որևէ հարցի շուրջ տեսակետ հայտնեն ու պաշտպանեն։ Այնպես, ինչպես լինում է այլ պետություններում։

Ուրեմն՝ պետք են նոր մարդիկ, նոր ձևաչափեր, նոր կերպարներ, որոնք կունենան աշխատանքի հարթակ և աշխատելու ռեսուրս։

Օգնել՝ կրթելով։

Նոր հասարակության ստեղծման հաջորդ ուղղությունը օրենքներն են ու դրանց կոշտ կիրարկումը։

Թույլ և անպաշտպան մարդու վրա չեն ծիծաղում, չեն ծաղրում, նրան օգնում են։ Քաղաքակրթությունը երկար դարերի ընթացքում հասել է այս գիտակցությանը։ Նույնը վերաբերում է հասարակություններին։ Թույլ և չկայացած հասարակություններին պետք է ոչ թե շահագործել, այլ՝ օգնել։ Օգնել, որ զարգանան, որ դառնան ոչ անօգնական, որ հետո հենց իրենք օգնեն պետությանը՝ զարգանալ։

Մեքենաների ամրագոտիների նախադեպը լավագույն հայաստանյան օրինակներից է։ Բոլորը հրաժարվում էին կապել՝ հայկական գոռոզությունը, գավառական տղայականությունը, տարրական անգրագիտությունը գերիշխող էին։ Օրենքի կիրարկմանը խստորեն հետևելուց հետո, այսօր Հայաստանում վարորդների ճնշող մեծամասնությունը կապում է ամրագոտիները, և դա շահավետ է հենց կապողին։ Հասարակությունը մի հարցում կրթվեց, և դա արվեց իշխանության կոշտ որոշմամբ։

Մենք կարող ենք հավերժ քննարկել ընտրակաշառքների թեման, որն իսկապես սպանում է Հայաստանում ապրելու ցանկությունը, և զարմանալ ժողովրդի իրավական անգիտակցության և պետական մտածողության բացակայության մասին։ Բայց հերիք է, որ ընտրական մեխանիզմները լինեն այնպիսին, որոնք կնվազեցնեն ընտրակաշառքի հավանականությունը, իսկ իշխանությունն ամրագոտիների օրինակով կոշտ դիրքորոշում կորդեգրի, մեր ժողովուրդը կարճ ժամանակում կդառնա ընտրակաշառք մերժող, իր համոզմունքներով քվեարկող քաղաքակիրթ ժողովուրդ։ Մեկ-երկու այդպիսի ընտրություն, և հասարակությունը ևս մեկ կարևորագույն հարցում կկրթվի։

Իհարկե՝ դրա համար առաջին հերթին անհրաժեշտ է, որ իշխանությունն ինքը ցանկանա փոխել իրավիճակը։ Ներդրել ենք այս ռեյտինգային ընտրական համակարգը, որն ընտրակաշառք բաժանելու համար բացառիկ հնարավորություններ է ստեղծում, հետո էլ զարմանում ենք և դատապարտում ենք, որ սոված հարյուր հազարներն ընտրակաշառք են վերցնում։ Եթե օրենքը թույլ տար, ապա այս ռեյտինգային համակարգի պարագայում որոշ կուսակցություններ կարող էին նույնիսկ իրենց ընտանի կենդանիներին պատգամավոր դարձնել։

Նոր հասարակության ձևավորման հաջորդ մեխանիզմը ցուցադրական նախադեպերի ստեղծումն է։

Պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանն իր ասուլիսում հատուկ շեշտեց կինոռեժիսոր Ռ. Գևորգյանցի խնդրանքը՝ իր հուղարկավորությանը ծաղկեպսակներ ուղարկելու փոխարեն գումարը փոխանցել զոհված և հաշմանդամություն ունեցող զինծառայողների հիմնադրամին։ Նրա մահից հետո արեցին ընտանիքի անդամներն այդպես էլ արեցին։ Սա քայլ էր։ Վիգեն Սարգսյանը կարևորեց դրա նշանակությունը՝ գնահատելով՝ որպես քաղաքացիական դիրքորոշման օրինակ։ Իրոք կարևոր է, որ նման օրինակները շեշտվեն և տարածվեն։ Հասարակությունն ամեն նման քայլից կտեսնի, որ թանկ ծաղկեպսակները, դամբարանները, հուղարկավորության այլ ճոխությունները հանգուցյալի հանդեպ հարգանքի դրևորումները չեն, որ հարգանքը կարող է դրսևորվել բոլորովին այլ կերպ։

Իհարկե, նույնը, ավելի մեծ մասշտաբով, վերաբերում է երկրում կատարվող ճոխ հարսանիքներին, կնունքներին, ծնունդներին և այլն։ Միանվագ միլիոնավոր դոլարներ են ծախսվում ուտելիքի, խմելիքի, ռուս և այլ երգիչների վրա։ Սա կատարվում է մոտ մեկ միլիոն աղքատ բնակչություն ունեցող ժողովրդի աչքի առաջ։ Եթե ունենայինք հասարակություն, նման բան չէր լինի, որովհետև հաջորդ օրը մամուլը և հասարակական կարծիքն ուղղակի կխայտառակեին փաստը։ Սահմանին կանգնած են զինվորականները, ու մենք զոհեր ենք ունենում՝ 18-20 տարեկան տղերք։ Այս պայմաններում արդյո՞ք մեզնից որևէ մեկն, անկախ իր հարստության չափից, իրավունք ունի ցուցադրական շքեղության։

Ի՞նչ անել. ենթադրենք՝ մեծահարուստը, գեներալը, պետական պաշտոնյան, նախարարը, մարզպետը, մյուսը, չեն հասկանում, որ աղքատ երկրում նման բան չի կարելի անել, որ կարելի է մեկ օրվա համար ծախսվող միլիոնները նվիրաբերել բանակին, հիմնադրամին, սահմանամերձ մի գյուղի, հազար խնդիր ունեցող երկրի մի կետին ու այդպես ավելի լիարժեք կարելի է տոնել։ Այդպես ավելի մեծ հարգանք ու հեղինակություն կարելի է վաստակել։ Ենթադրենք՝ նրանք չեն հասկանում։ Պետական վերնախավի խնդիրը հենց դա բացատրելն է։ Ինչպե՞ս. ուղղակի մերժելով հրավերը՝ շատ խաղաղ, բարեկամաբար, առանց կոնֆլիկտի ասելով, որ ճիշտ չէ իմ և մեր մասնակցությունը, հասարակությունը ճիշտ չի ընկալի։ Մեկ–երկու նման մերժում, և վստահ եղեք՝ մեծահարուստները, գեներալները, նախարարները և այլոք, որոնք մինչ այդ չէին հասկանում ցուցադրական ճոխության ողջ գռեհկությունը, հերթի են կանգնելու իրենց ճոխությունների գումարները այլ կարևոր գործերի նվիրելու համար։ Մրցակցությունն արդեն այստե՛ղ է գնալու, և ոչ թե՝ ում սեղանն էր ավելի ճոխ, կամ ում միջոցառմանը ռուս ո՞ր «մաշվածը» երգեց։

Ընդհանրապես, վաղուց ժամանակն է, որպեսզի Հայաստանում սկսի գործել սոցիալապես պատասխանատու բիզնեսի գաղափարը։ Սա իհարկե առանձին հոդվածի թեմա է։

Ես ուշադիր հետևել եմ Հայաստան-սփյուռք համաժողովի աշխատանքներին։ Բոլոր ելույթ ունեցողները կարևոր խոսքեր են ասել, կարևոր խնդիրներ են բարձրաձայնել։ Մեկը՝ ռացիոնալ, մյուսն՝ ավելի հուզական. հարցը դա չէ։ Մի շատ կարևոր, շատ ռացիոնալ բան կարծես թե այդպես էլ չշեշտվեց։ Մարտահրավերներին դիմակայելու, պետությունը պահել-չպահելու հարցը լուծելու է Հայաստանում և Արցախում ապրող մարդը։ Վերնախավը պետք է օգնի, որ այդ 2-3 միլիոն մարդը ձևավորի հասարակություն՝ առողջ, ժամանակակից հայաստանյան հասարակություն։ Սփյուռքի վերնախավն այս հարցում էապես կարող է օգնել։ Մի քանի սերունդ արևմտյան արժեքներով ապրող շերտը կարող է օգնել։ Պետք է օգտագործել սա, փորձել ձևավորել ընդհանուր նոր, համահայկական հասարակություն կրթելու, քաղաքացի ձևավորելուն ուղղված հարթակներ կամ մեխանիզմներ։ Այն պահից, երբ Հայաստանն ունեցավ հասարակություն, մեզ այլևս ոչ ոք դաս չի տա, բարոյականություն և հայրենասիրության դասախոսություններ չի կարդա, պետություն պահելու քարոզ և հավերժ պայքարի կոչեր չի հնչեցնի՝ աշխարհի տարբեր ծայրերից։ Հասարակության ձևավորումը տասնամյակների խնդիր չէ, ամենևին. քայլերը պետք է անել հենց հիմա, արդյունքները մեզ արագ են պետք։

Արտագաղթում է բնակչությունը, հասարակությունները չեն արտագաղթում։ Միայն հասարակությունը կարող է գտնել Ղարաբաղի խնդրի լուծման բանալին, հասարակությունը կարող է հասկանալ՝ ինչ է փոխզիջումը, իսկ բնակչությունը կա՛մ պահանջելու է Բաքուն, կա՛մ հանձնելու է Ստեփանակերտը՝ կախված իրավիճակից։

Հասարակությունները միշտ ունենում են ինքնակարգավորման մեխանիզմներ, հասարակությունների մոտ ռացիոնալ ինքնապաշտպանության զգացումը միշտ արթուն է. ժողովուրդների մոտ, ցավոք, միշտ չէ այդպես։ Իսկանդեր ունեցող բնակչությանը կարելի է հաղթել, իսկանդեր ունեցող հասարակությանը՝ երբեք։ Կգտնվի՞ այն մարդը, որը կկարևորի սա։ Կգտնվի՞ այն մարդը, որը համոզված կլինի, որ պետության զարգացման նախապայմանը նոր հասարակությունն է։ Ես չգիտեմ։ Դրա համար պետք է նախ՝ ինքդ կրես այդ արժեքները, և հետո՝ ունենաս ռեսուրսներ և լծակներ։ Նման պոտենցիալով անհատների ցանկն այսօր ակնհայտ սահմանափակ է։

Վահե Հովհաննիսյան
«Այլընտրանքային նախագծեր խումբ»

Հետևեք մեզ Telegram-ում
website by Sargssyan