Վարդավառ՝ Քրիստոսի Պայծառակերպության լույսը
Երկրային կյանքի երրորդ տարվա ամռանը Քրիստոս, Իր մահվան և հարության մասին առաքյալներին հայտնած կանխասածությունից վեց օր անց, Պետրոս, Հակոբոս և Հովհաննես առաքյալների հետ բարձրացավ Թաբոր լեռը`աղոթելու: Աղոթքի պահին Հիսուս նրանց առաջ պայծառակերպվեց։ Դեմքը արեգակի նման պայծառացավ, իսկ զգեստները լույսի պես ճերմակեցին:
Թաբոր լեռան վրա Քրիստոս աշակերտների առաջ հայտնվեց իր տեսանելի կերպի մեջ։ Միշտ չէ, որ մարդիկ կարողանում են տեսնել Աստծո փառքը: Ավետարանում սա եզակի դեպքերից է, երբ մարդը կարողանում է Աստծուն տեսնել Իր Փառքով:
Աշակերտների ապշած աչքերի առաջ Քրիստոս խոսում է շուրջ հազար տարի առաջ վախճանված Մովսեսի և հրեղեն կառքով երկինք համբարձված Եղիա մարգարեի հետ: Հիսուսի պայծառակերպության ժամանակ Մովսեսի` նախանձահույզ օրենսդրի ու Եղիայի` երկինք տեղափոխված նախանձախնդիր օրինապահի հայտնվելը խորհրդանշում է, որ Քրիստոսն է Օրենսդիրը և չի դրժում Աստծու Ուխտը: Նա է Տերը երկրի և երկնքի, ողջերի ու մեռյալների, քանզի Մովսեսին մեռյալների միջից վեր հանեց, իսկ Եղիային`ողջերի (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի,«Քարոզ Վարդավառի»):
Չնայած Հիսուսի պայծառակերպությունը կատարվեց Նրա Հարությունից առաջ, սակայն տոնը նշվում է Հարության տոնից հետո, համաձայն Հիսուսի`առաքյալներին տված պատվիրանի`չհայտնել Իր այլակերպության մասին, մինչև Խաչելություն և Հարություն:
Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնը Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից է, որն այս տարի տոնում ենք հուլիսի 23-ին:
«Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնի խորհուրդը կարևոր է յուրաքանչյուր հավատացյալ մարդու համար. այն մեզ սովորեցնում է, որ աստվածային լույսին և աստվածային փառքին հասնելու համար պետք է աշխարհիկ իրականությունից բարձրանալ դեպի առաքինությունների լեռը: Քրիստոսի պայծառակերպության օրինակը ցույց է տալիս նաև յուրաքանչյուր մարդու այլակերպությունը, պայծառակերպությունը՝ Աստծո Զորությամբ և Աստծո Ներկայության շնորհիվ: Իր Պայծառակերպության հրաշալի խորհրդով Քրիստոս մեզ սովորեցնում է ոչ թե մոռացության մատնել մեղավոր աշխարհը, այլ աստվածային լույսով ջնջել մեղքը՝ մեր սառը և խավար աշխարհը փոխակերպել պայծառակերպության լույսով»,-տոնի խորհուրդը մեկնաբանում է Տեր Եսայի քահանա Արթենյանը:
«…արդարները Երկնքի արքայության մեջ կծագեն, ինչպես արեգակը» (Մատթ.13; 43)
Աստված մարդուն ստեղծեց իր նմանությամբ, բայց ինչպիսի՞ կերպարանք ունի Նա և ինչպիսի՞ տեսք ուներ Քրիստոս։
Պայծառակերպության պատկերների կենտրոնում պատկերված է Քրիստոս, աջ և ձախ կողմում՝ Եղիա և Մովսես մարգարեները, նրանց ներքևում՝ Պետրոս, Հակոբոս և Հովհաննես առաքյալները: Որոշ օրինակներում Հիսուս ներկայացվում է անմորուք պատանու տեսքով, որով ընդգծվում է Նրա այլակերպությունը, կերպարանափոխվելը։ Քրիստոս Իր Պայծառակերպությամբ մի պահ հանեց մեղքի պատնեշտը, որպեսզի մարդիկ տեսնեն այն Փառքը, որով պիտի փրկվեն:
Նեղության մեջ կամ կյանքի դժվար իրավիճակներում բոլորը լույս են փնտրում։ Քրիստոս պայծառակերպվելով ցույց տվեց, որ այդ լույսը թաքնված է յուրաքանչյուրի մեջ, հարկավոր է միայն բարձրանալ «Թաբորը»։ Սա նաև օրինակն է այն բանի, որ գտնելով աստվածային լույսը, հարկավոր է այն տարածել մյուսների մեջ։
Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցին Պայծառակերպության տոնը նշում է նաև Վարդավառ անվանումով: Ինչպես բոլոր տաղավար տոների հաջորդ օրը, այնպես էլ Տիրոջ Պայծառակերպության հրաշափառ տոնին հաջորդող երկուշաբթին ննջեցյալների հիշատակության օրն է:
Հասմիկ Թամամյան